frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • Żle skrojony, ale mocno zszyty

    11.12.2020
    11.12.2020

    Dzień dobry


    Chciałbym się zapytać, co oznacza powiedzenie źle skrojony, ale mocno zszyty, ponieważ, kiedy sam szukałem znaczenia spotkałem się ze sprzecznymi definicjami?


    Z wyrazami szacunku

    Michał Maciałowicz

  • Seks jednak uprawiajmy

    28.10.2020
    28.10.2020

    Szanowni Państwo,

    zwracam się do Państwa z pytaniem, co językoznawcy sądzą o wyrażeniu mieć seks, które jest zapewne dosłownym tłumaczeniem angielskiego to have sex, a z którym coraz częściej spotykam się w języku polskim. Zadaję to pytanie, bo forma mieć seks razi mnie, zdaje się zakładać bierność, a nawet mam wrażenie, że zamienia seks w towar. Zwracam też uwagę, że na tłumaczenie have jako mieć, mimo że nie piszemy w przekładach mieć śniadanie”.


    Z wyrazami szacunku,

    Jakub Jędrusiak

  • Zrobić wejście

    26.10.2020
    26.10.2020

    Czy wyrażenie zrobić wejście (kalka angielskiego  make an entrance, np. On to dopiero wie, jak zrobić efektowne wejście) jest uznawane za poprawne? A podobne do niego  mieć wejście (np. Ale miała wejście, wszyscy na sali patrzyli tylko na nią)?

    Z góry dziękuję za odpowiedź!

  • Dystans społeczny

    28.09.2020
    28.09.2020

    Szanowni Państwo!

    Coraz częściej zastanawiam się nad (powtarzanym dziesiątki razy w mediach  określeniem  dystans społeczny. W związku z epidemią mam utrzymywać dystans do społeczeństwa, czy jednak do innej osoby? Nie powinien to być może dystans osobisty? Czy naprawdę chodzi o to, żeby to społeczeństwa się dystansowały?


    Z poważaniem - Dociekliwy

  • Robienie z igły wideł

    11.09.2020
    11.09.2020

    Szanowni Państwo,

    w jednym z czytanych ostatnio dramatów natrafiłem na następujące zdanie:

    „Myślicie, że jestem dziwakiem, ale dla mnie myślenie nie jest niczym innym jak robieniem z igły widły”

    Chciałbym upewnić się, czy to poprawna forma. Jeżeli autor zdecydował się użyć związku frazeologicznego w formie, w której struktura zdania wymusza jego odmianę (wiem, że już samo to jest niezalecane), to lepiej pozostawić go nieodmienionym, czy jednak odmienić?

    Z góry dziękuję za odpowiedź!

  • W kontakcie
    18.06.2020
    18.06.2020
    Jakie jest znaczenie wyrażenia jesteśmy w kontakcie, tak często używanego w języku mówionym? Nie rozumiem jego znaczenia. Czy to jest pustosłowie, czy ma jakieś przenośne lub ukryte znaczenie?
  • Nie jąkaj się, bo nie ma wiatru

    5.06.2020
    5.06.2020

    Jaki jest sens powiedzenia Nie jąkaj się, bo nie ma wiatru?

  • Bigos w języku
    3.06.2020
    3.06.2020
    Szanowni Państwo!
    Ostatnio próbowałem dowiedzieć się czegoś więcej o kulturowej historii bigosu. Czy mógłbym prosić o wyjaśnienie znaczenia następujących polskich idiomów, które znalazłem w „Encyklopedii staropolskiej” Glogera: ni to bigos, ni to flaki; bigos – wczorajsza potrawa; bigos ze starej miotły.
    Z życzeniami zdrowia
    Adam N.
  • paść jak kawka

    23.04.2020
    14.06.2015

    Szanowni Państwo,

    mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym i szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: paść jak kawka. Samo znaczenie tego związku nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy związek ten znaczy tyle co: 'być bardzo zmęczonym, nie mieć na nic siły'. Zagwozdką dla mnie jest etymologia tego związku frazeologicznego. Dlaczego akurat jak kawka? Czy słowo paść w tym związku pochodzi od słowa padać, czy może od jakiegoś innego słowa?

  • Zbyt syty, zbyt bity
    16.04.2020
    16.04.2020
    Dzień dobry,
    od dłuższego czasu poszukuję bezskutecznie znaczenia wyrażenia zbyt syty, zbyt bity. Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy je rozumieć.
    Z poważaniem,
    Jolanta van Holstein
  • W gorącej wodzie kąpany
    24.03.2020
    24.03.2020
    Dlaczego fraza w gorącej wodzie kąpany oznacza osobę niecierpliwą?
    Z góry dziękuję za odpowiedź, XYZ.
  • Gdzie kciuk, a gdzie serce?
    18.03.2020
    18.03.2020
    Witam
    Szybkie pytanko
    Poprawnie czy nie: trzymać kciuki z całego serca.
    Brakuje mi tutaj trochę logiki.
  • Zwrot
    16.03.2020
    16.03.2020
    Dzień dobry, moje pytanie dotyczy przysłów i ich klasyfikacji oraz zwrotu przysłowiowego. Ponieważ np. zwrot spływać jak po kaczce nie jest przysłowiem, to jak możemy go zakwalifikować? Czy jest to zwrot przysłowiowy?
  • Rzut oka czy rzut okiem?
    25.02.2020
    25.02.2020
    Bardzo proszę o odpowiedź, który z dwóch poniższych tytułów jest prawidłowy: Rzut oka na AA czy Rzut okiem na AA.
    Dziękuję.
    Z poważaniem.
    Marek
  • Gdzie diabeł mówi dobranoc
    31.01.2020
    31.01.2020
    Moje pytanie będzie krótkie: Skąd w języku polskim wzięło się powiedzenie Tam, gdzie diabeł mówi dobranoc? Przeszukałem internet nie jeden raz, szukając na nie odpowiedzi, dotąd bezowocnie. Może tutaj będę mieć więcej szczęścia?
  • Miód na serce
    29.01.2020
    29.01.2020
    Szanowni Państwo,

    zastanawiam się nad etymologią frazeologizmu miód na serce. Czy ma ono związek z dawnymi upodobaniami kulinarnymi użytkowników naszego języka?

    Pozdrawiam

    Tomasz K.
  • Wciągać żółtko
    29.01.2020
    29.01.2020
    Mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym z Pomorza. Szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: wciągnąć/wciągać/wypijać żółtko. Samo znaczenie nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy połączenie to, używane w rozkaźnikach najczęściej, znaczy tyle co: ‘rozbudzać się, zbierać w sobie siły, rychtowanie się z łóżka’.
    Zagwozdką dla mnie jest etymologia tegoż frazeologizmu. Dlaczego akurat żółtko czy ma to związek z symboliką życia?

    Pozdrawiam
    M. Kiliński
  • Panna młoda
    9.12.2019
    9.12.2019
    Czy panna młoda w dniu swojego ślubu jest panną młodą do momentu przysięgi małżeńskiej a z kościoła wychodzi będąc już panią młodą, czy też poprawnie jest tak do niej mówić w całym dniu ślubu i przez całe wesele?
    Pozdrawiam
  • Zdjąć coś ze stanu magazynowego
    3.12.2019
    3.12.2019
    Szanowni Eksperci,

    czy sformułowanie zdjąć coś ze stanu (np. magazynowego) jest poprawne językowo i jak ewentualnie można je zastąpić?

    Z wyrazami szacunku
    Piotr Michałowski
  • Rzuca żabami
    29.11.2019
    29.11.2019
    Dzień dobry,
    spotkałem się niedawno z informacją, że w Polsce używa się powiedzenia rzuca żabami w przypadku opisywania intensywnych opadów deszczu. Czy takie określenie to jakiś regionalizm? Nigdy go wcześniej nie słyszałem.
    Pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego