nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • Szyk nazwisk japońskich

    11.12.2023
    11.12.2023

    Szanowni Państwo,

    jestem w trakcie tłumaczenia książki z języka angielskiego, ale dotyczącej Japonii i Okinawy. Mam dwa, powiązane ze sobą, pytania. 1. W jakiej kolejności powinnam pisać tytuł, imię, nazwisko i pseudonim osób? Taką kolejność zwyczajowo stosuje się w Polsce, ale w Japonii jest ona inna (nazwisko, tytuł/ranga, imię – nie wiem gdzie należy umieścić pseudonim). W angielskim oryginale kolejność jest następująca: "Bushi" (pseudonim) Matsumura (nazwisko) chikudun pechin (tytuł) Sokon (imię). 2. Czy jeśli w całym tekście zdecydowałam się na oznaczenie cytatów kursywą, to czy pseudonim także powinnam tak wyróżnić?

    Z wyrazami szacunku

    Olga Świder

  • Korhynie

    8.12.2023
    8.12.2023

    Dzień dobry,

    Chodzi mi o źródłosłów i odmianę nazwy miejscowości Korhynie ( woj. lubelskie, powiat tomaszowski, gmina Jarczów).

    Z poważaniem,

    Krzysztof

  • Nazwisko Krzyszycha w odmianie

    6.12.2023
    6.12.2023

    Dzień dobry, proszę o pomoc w odmianie nazwiska Krzyszycha, jest to forma męska i żeńska.

    Czy można powiedzieć: PRZYGLADAM SIĘ MARII KRZYSZYSZE? MARIANOWI KRZYSZYSZE?

    Z nadzieją

    A. Krogulec

  • Nazwa indywidualna biblioteki

    4.12.2023
    4.12.2023

    Dzień dobry!

    Chciałabym prosić o odpowiedź w sprawie prawidłowej pisowni nazwy biblioteki. Nowa filia WiMBP w Gdańsku będzie nazywać się: Biblioteka Po Drodze. Czy wszystkie wyrazy powinny być napisane z dużej litery, czy też może „po” albo „drodze” powinny być pisane z małej? Pozostałe filie mają nazwy m.in. Biblioteka pod Żółwiem, Biblioteka na Fali, Biblioteka pod Kotem i Myszą. Chciałabym się upewnić, czy użycie wielkiej litery jest w nich prawidłowe. Pozdrawiam serdecznie

  • ulica Strąkowska

    3.12.2023
    3.12.2023

    Szanowni Państwo,

    już niedługo zamieszkam na ulicy Strąkowskiej (nie Strąkowej). Zachodzę w głowę, jaka jest etymologia tej nazwy. Nie pasuje mi ani strąk ani strąki. Najbliżej jest mi Strąkowo lub Strąkowa (nazwy potencjalnych miejscowości). W najbliższej okolicy mojego miasta ani śladu po takim miejscu. Ciekaw jestem, jakie są Państwa pomysły. Dziękuję.

    Wojciech

  • Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi

    3.12.2023
    3.12.2023

    1) Jak powinno pisać się prawidłowo: "siostry franciszkanki Rodziny Maryi" czy "Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi"? Zgodnie z regułami ortograficznymi i zasadami słownictwa religijnego nazwy zakonów w pełnym oficjalnym brzmieniu zapisujemy wielkimi literami oznaczającymi nazwę własną, z kolei nazwy członków bractw i zgromadzeń zapisujemy małą literą.

    2) W nazwie członkini zakonu występuje fraza "Rodzina Maryi". W związku z tym powinno się pisać: "siostry franciszkanki Rodziny Maryi" czy może "siostry franciszkanki rodziny Maryi"?

    Wyraz "franciszkanka" jest w słowniku języka polskiego, a w książce "W matni. Kościół w Polsce w latach II wojny światowej" mamy "franciszkanka Rodziny Maryi".

  • (święto) Trzech Króli

    24.11.2023
    24.11.2023

    Dzień dobry,

    zastanawiam się, czy wyraz „święto” wchodzi w skład nazwy Święto Trzech Króli i czy w związku z tym należy go pisać wielka czy małą literą. Szukając w słownikach internetowych, trafiałam na oba zapisy, proszę więc o rozstrzygnięcie.

    Z wyrazami szacunku

    Aneta Szulc

  • zespół staromiejski Torunia

    24.11.2023
    24.11.2023

    Jak poprawnie powinniśmy zapisywać wyrażenie „zespół staromiejski Torunia”? Wielkich liter w tej nazwie używają najczęściej konserwatorzy zabytków i urzędnicy. Ale "Encyklopedia PWN" zaleca pisownię od małych liter. Nie jest to urzędowa nazwa własna, bo oficjalnie toruńska starówka to albo Stare Miasto, albo osiedle Staromiejskie. Historycznie zaś zespół staromiejski to połączenie dwóch sąsiadujących ze sobą osad: Starego Miasta i Nowego Miasta. Czy uprawniona jest możliwość zapisu tego wyrażenia zarówno małymi, jak i dużymi literami? A może „zespół staromiejski” to tyle samo co osiedle mieszkaniowe, zespół zabytkowych budynków – czyli byłyby to wyrażenia pospolite.

  • Tłumaczenia ukraińskich nazw własnych instytucji

    23.11.2023
    23.11.2023

    Szanowni Państwo,

    na wielu stronach internetowych tłumaczy się ukraińskie nazwy własne w sposób, który jest moim zdaniem kalką językową. Pisze się przykładowo: Narodowa Akademia Nauk Ukrainy czy Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy. W moim odczuciu powinno się te nazwy tłumaczyć: Ukraińska Narodowa Akademia Nauk i Ukraińska Narodowa Biblioteka Naukowa we Lwowie.Jeśli się mylę, bardzo proszę o wyprowadzenie mnie z błędu.

    Z poważaniem

    Paweł J.

  • Nazwiska Tylka oraz Tylki

    21.11.2023
    21.11.2023

    Szanowni Państwo,

    interesuje mnie odmiana nazwiska Tylki. Chciałabym zapytać, czy jest ona taka sama jak odmiana nazwiska Tylka? W liczbie mnogiej nazwisko Tylka odmieniłabym następująco: Tylkowie, Tylków, Tylkom, Tylków, Tylkami, Tylkach.

    Ponieważ jednak spotkałam się także z podobnym, wyżej wskazanym nazwiskiem Tylki zastanawiam się, czy jest tutaj różnica w odmianie. Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź, serdecznie pozdrawiam.

  • Orłowski i Surtowa w grze fantasy

    20.11.2023
    20.11.2023

    Czy nazwiska Orlovsky i Surtova (rody szlacheckie w grze fantasy rpg) należy spolszczać na Orłowski i Surtowa, czy lepiej zostawić w wersji oryginalnej?

  • Hergé

    17.11.2023
    17.11.2023

    Dzień dobry,

    jeden z najbardziej znanych twórców komiksów, Georges Remi, używał urobionego od swoich inicjałów pseudonimu Hergé (wym. erże). Czy taki pseudonim należałoby odmieniać przez przypadki? Jeśli tak, to w jaki sposób?

  • Mieszkaniec miejscowości Wiry

    16.11.2023
    16.11.2023

    Jak nazywać mieszkańca Wir?

  • Imię Teo

    14.11.2023
    14.11.2023

    Dzień dobry,

    chciałabym prosić o opinię dotyczącą odmiany imienia Teo, jako zdrobnienia od imienia Teodor. Wiem, że większość językoznawców zaleca (pełne) imię Leo zostawiać nieodmienne, zgodnie ze słownikiem jako imię krótkie obce zakończone na -o. Nie jestem pewna, czy przy Teo jako zdrobnieniu również zastosować tę zasadę i zostawiać nieodmienne, czy jednak odmieniać? Tylko jeśli odmieniać, to jak (zwłaszcza w narzędniku i miejscowniku)? Z góry dziękuję za pomoc!

  • wybudowanie

    12.11.2023
    15.10.2023

    Kilkakrotnie napotkałam w północnej Polsce (Kaszuby) nazwy miejscowości złożone z wyrażeniem „Wybudowanie”. Skąd ono się wzięło w tych nazwach?

    Jak nazwać w nazwach miejscowości dopełnienie przymiotnikowe? dzierżawcze? określające lokalną przynależność miejscowości: „Gdański” w „Starogard Gdański”, „Lubelski” w „Janów Lubelski”?

    Serdecznie pozdrawiam

  • Nazwiska kobiet zakończone na -a

    9.11.2023
    9.11.2023

    Dzień dobry, mam pytanie, jak prawidłowo odmienić nazwisko Żmuda-Trzebiatowska. W szczególności chodzi o odmianę pierwszego członu.

    Dziękuję za odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • Wuhłedar

    8.11.2023
    8.11.2023

    Szanowni Państwo,

    jak wymawiać i zapisywać nazwę ukraińskiego miasta Вугледар. Z zasad transkrypcji i transliteracji na pwn.pl oraz wymowy sugerowanej przez translator google wynika, że po ukraińsku ta nazwa brzmi Wuhłedar (dźwięczne h, akcent na drugą sylabę), a po rosyjsku Wugliedar (akcent na ostatnią sylabę). Jednak mieszkańcy tego miasta i osoby, które tam bywają, stosują wymowę mieszaną: Wugledar (z akcentem na drugą sylabę), co zapewne wynika z realiów etnicznych tego miasta (obwód doniecki). Dodam, że nazwy nie ma w Wykazie polskich nazw geograficznych.

  • Nazwa firmowa Bytom

    6.11.2023
    6.11.2023

    Dzień dobry, jak prawidłowo odmienia się nazwę marki „Bytom”? Czy odmiana jest tożsama z odmianą nazwy miasta Bytom? Czy powinno się mówić: „mam ubrania z Bytomia”, czy raczej „z Bytoma”? Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź

  • Tytuły ścieżek dydaktycznych

    25.10.2023
    25.10.2023

    Dzień dobry,

    chciałbym zapytać, jak należy zapisywać wyrażenie „ścieżka dydaktyczna piaskowego gacka” jako nazwę ścieżki dydaktycznej? Gdzie należałoby użyć wielkich liter?

  • Mocio

    21.10.2023
    14.10.2023

    Dzień dobry,

    chciałbym zapytać o zdrobnienie imienia „Mocio”, od jakiego imienia pochodziło?

    Można je znaleźć np. wielokrotnie w książce „Wspomnienia kadeckie w listach jenerała Alexandra Hauke”:

    „Dzieci znoszą mi stosy zeszytów do przejrzenia i liniowania, następuje czytanie i deklamacya, potem rozpoczynam dictando Ludwisiowi i Celusi; mały Mocio pisze przez ten czas kaligrafią, dalej idą rysunki”.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego