nazwy własne

W tym miejscu znajdziesz wszystko, co chcesz lub powinieneś wiedzieć o nazwach własnych. Dowiesz się, które z nich piszemy małą literą, od których powstały przymiotniki a od których nie, czy od nazwy każdej miejscowości można utworzyć nazwę jej mieszkańca. Poznasz rozstrzygnięcia problemów związanych z nazwiskami i ich odmianą. A jeśli jakiejś odpowiedzi nie znajdziesz, możesz zadać pytanie naszym ekspertom.

  • czeskie nazwy miejscowe
    15.11.2006
    15.11.2006
    Dzień dobry,
    zwracam się do Państwa z następującym problemem – tłumaczę tekst z języka czeskiego i nie wiem, jak przetłumaczyć nazwy miast, np. Hostašovice, Straník, Nový Jičín, Šenov, Kunín. W tekście polskim zachować oryginalną pisownię z wszystkimi haczykami i długościami czy też skasować wszystkie „daszki” i „kreseczki” (Hostasovice, Stranik, Novy Jicin), czy też napisać to „po polsku” – Hostaszowice, Stranik, Nowy Jiczyn?
    Dziękuję
    Iza Żur
  • Celinowski czy Celine’owski?
    15.11.2006
    15.11.2006
    Szanowni Państwo,
    jak powinienem pisać przymiotnik od nazwiska Celine? Wymawia się [selinowski], ale taki zapis jednak wyglądałby dziwnie. Stosuję formę celinowski, czy to poprawne rozwiązanie? Najłatwiej by było unikać tej formy, ale niestety się nie da w tym przypadku.
    Z wyrazami szacunku
  • sosnowiczanin czy sosnowczanin?
    13.11.2006
    13.11.2006
    Mieszkaniec Sosnowca to według Wielkiego słownika ortograficznego PWN sosnowiczanin. Logiczniej byłoby sosnowczanin – jak z tegoż słownika ostrowczanin – i tę drugą wersję podaje Słownik nazw własnych pana Grzeni, i dalej: żarnowczanin, szydłowczanin, wągrowczanin. Czy wobec tego wersję ze wspomnianego słownika ortograficznego (wyd. pomarańczowe, 2003) należy traktować jako błąd, czy też sprawa jest bardziej złożona (np. jakiś lokalny uzus)?
  • Théodore Géricault
    13.11.2006
    13.11.2006
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się nad odmianą przez przypadki imienia i nazwiska francuskiego malarza, który nazywa się Théodore Géricault.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Maciej Haudek
  • Miziuła
    30.10.2006
    30.10.2006
    Jak należy poprawnie odmieniać nazwisko Miziuła? Czy poprawna jest odmiana np. Rafałowi Miziule, Rafała Miziuły? Czy może nazwiska tego nie odmieniać?
    Drugie nazwisko (jeśli chodzi o odmianę) to Drab.
    Dziękuję, życzę miłego dnia
  • wielkie litery
    23.10.2006
    23.10.2006
    Czy powszechne w literaturze dotyczącej ekonomii międzynarodowej (szczególnie europejskiej) określenia pisane wielkimi literami: Jednolity Rynek Europejski, Wspólny Rynek, Spółka Europejska (jako model, nie konkretna firma) nie są błędne z punktu widzenia naszej ortografii?
    Z poważaniem
    Waldemar Gajaszek
  • Lubuskie, Mazowieckie itp.
    17.10.2006
    17.10.2006
    Dzień dobry. Czy formy typu: w Lubuskiem, Mazowieckiem, Opolskiem (zamiast: w województwie lubuskim, mazowieckim, opolskim itp.) są tak do końca poprawne? Spotykamy bardzo często takie formy w mowie, niekoniecznie potocznej, zaś na piśmie – o wiele rzadziej. Czy pisanie takich form nie będzie uchybieniem ze strony autora?
    Dziękuję.
  • Leo Frobenius
    16.10.2006
    16.10.2006
    Dzień dobry,
    chciałabym spytać, jak powinien brzmieć dopełniacz imienia Leo. Czy należy pisać koncepcja Leo Frobeniusa, czy też Leona Frobeniusa?
    Serdecznie pozdrawiam i z góry dziękuję za pomoc,
    Joanna Tegnerowicz
  • nazwy zbiorowe a liczba pojedyncza
    16.10.2006
    16.10.2006
    Jak brzmią nazwy osób (mężczyzny i kobiety) należących do rodów (narodów, plemion): Farerów, Anglów, Wolsków, Jazygów, Ariów, Osków, Waregów, Azów? Przypadki mianowników Bojko, Scyta czy Ajnu nakazują daleko idącą ostrożność w samodzielnym tworzeniu takich nazw, a co do pań, też przyrostków jest nieraz po kilka do wyboru: np. Farerka lub Fareryjka, Waregijka lub Wareżka.
  • Zygmunt i Edmund
    12.10.2006
    12.10.2006
    Zygmunt i Edmund – oba imiona są zapożyczeniami z języka niemieckiego, prawda? Skąd więc różnica w pisowni? Czy możliwe jest, że Zygmunt wcześniej do nas zawędrował, był bliski królom i zdążył się bardziej spolszczyć?
  • imiona zakończone na -o
    5.10.2006
    5.10.2006
    Szanowni Państwo,
    czy słuszne jest moje przekonanie, że obce imiona na -o należy odmieniać, np. z Camillem Ruinim (nie z Camillo Ruinim), o Alfonsie Cuaronie (nie o Alfonso Cuaronie), z Conradem Moreno (Moreną) – nie z Conrado Moreno itd.?
    Uprzejmie dziękuję
    Michał M.
  • nazwy świąt
    5.10.2006
    5.10.2006
    Szanowni Państwo,
    wiadomo, że piszemy Konstytucja 3 maja i święto Konstytucji 3 maja, Święty Stefan (wg RJP) i święto Świętego Stefana. A czy poprawne są takie zapisy: święto świętych archaniołów (bo święci archaniołowie), święto aniołów stróżów (bo aniołowie stróże; zapis Anioł Stróż odnosi się do konkretnego anioła), Tydzień Miłosierdzia Bożego (por. Wielki Tydzień)?
    Dziękuję – M.M.
  • chińskie imiona i nazwiska
    5.10.2006
    5.10.2006
    W jakiej kolejności pisze się chińskie imiona i nazwiska (o ile to SĄ imiona i nazwiska)? Jak to wygląda w angielskim, o który pytam (gdyż oparcie się na chińskim jest poza zasięgiem)?
    http://us.imdb.com/name/nm0955471/ przedstawia Ziyi Zhang Sometimes Credited As: Zhang Ziyi (Birth name Zhang Zi-Yi). W polskich bazach filmowych mamy raz Zhang Ziyi (www.stopklatka.pl), kiedy indziej Ziyi Zhang (www.filmweb.pl). Jak się w tym wszystkim połapać?

  • nazwy okrętów

    5.10.2006
    5.10.2006

    Pytanie zadaję na potrzeby korekty zalecenia edycyjnego polskiej Wikipedii. W odpowiedzi udzielonej [w Poradni Językowej PWN] na temat nazw okrętów (zob. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-okretow;378.html) nie poruszono sprawy obcych. Piszemy ORP Grom i okręty typu Grom, ale co robimy z np. USS Washington lub HMS Hood? Czy piszemy je kursywą jako nazwy obce? Jeżeli tak, to czy piszemy kursywą tylko Washington i Hood, czy całość, łącznie z obcym skrótowcem USS 'United States Ship'?

    Marek Lugowski

  • nazwy kabaretów
    5.10.2006
    5.10.2006
    Szanowni Eksperci,
    czy poprawne są zapisy: kabaret Koń Polski, kabaret Elita, kabaret Pod Wyrwigroszem, Kabaret Starszych Panów?
    Dziękuję
    Michał M.
    PS. Chciałbym jeszcze zapytać, czy wyraz parkhotel pisać razem czy osobno. A może tak, i tak można?
  • Guam
    29.09.2006
    29.09.2006
    Dzień dobry!
    Jak należy wymawiać Guam i nazwy pochodne (Guamczyk, Guamka, guamski)? W NSPP PWN 2003 podano wymowę [Gu-am, nie Głam]. SPP Grzeni 2004 – [głam].
    Pozdrawiam.
  • phnompenka
    29.09.2006
    29.09.2006
    Jak prawidłowo nazwiemy mieszkankę miasta Phnom Penh [wymowa: pnom peń]? Niektóre słowniki podają, że phnompeńka [pnompeńka], ale nowsze notują wyraz phnompenka [pnompenka]. Nie znalazłem słownika, który podawałby oba te warianty.
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • wielkie litery
    28.09.2006
    28.09.2006
    Drodzy Eksperci, zaintrygowały mnie 2 kwestie:
    1. Słownik ortograficzny PWN podaje zapis Most Londyński. Zastanawia mnie, czy nie powinno być most Londyński (ang. nazwa to London Bridge, ale czy w tłumaczeniu na polski powinny być zachowane zasady naszej pisowni?). A może nie chodzi tu o budowlę?
    2. Słownik podaje też zapis Via Appia, encyklopedia zaś – via Appia. Wiem, że polska wersja to Droga Appijska a. droga Appijska (droga może być nazwą gatunkową). Czy nie należy tego jednak ujednolicić?
    Dziękuję.
  • Dniepropetrowsk czy Dniepropietrowsk?
    28.09.2006
    28.09.2006
    Dniepropetrowsk czy Dniepropietrowsk? Pierwszy wariant – jako jedyny – podaje leksykon, a także Słownik nazw własnych Jana Grzeni. Drugi wariant – również jako jedyny – podaje słownik ortograficzny.
  • most Przyjaźni, most Syreny
    22.09.2006
    22.09.2006
    Jak powinno się zapisać nazwę most Przyjaźni? Czy słowo most należy potraktować jako nazwę rodzajową, czy jako część nazwy własnej? Innymi słowy: most Przyjaźni czy Most Przyjaźni? Jak poprawnie pisze się most Syreny?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego