frazeologia

W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.

  • To nie piekarnia
    12.12.2017
    12.12.2017
    Zastanawia mnie pochodzenie oraz znaczenie powiedzenia to nie piekarnia. Coraz częściej spotykam się z nim w sytuacjach typu ‘spokojnie, prześlę Pani tę umowę na jutro’. To nie piekarnia – w znaczeniu ‘proszę poczekać, ta sprawa nie jest tak bardzo pilna’. Najbardziej mnie zastanawia, co ma wspólnego piekarnia z załatwianiem pilnych/naglących tematów. Jedyne co mi przychodzi do głowy to szybka obsługa w piekarni – człowiek wchodzi, kupuje chleb i opuszcza lokal, wszystko trwa parę chwil.
  • Jakim echem się coś odbija?
    11.12.2017
    11.12.2017
    Podczas meczu piłkarskiego Legia-Górnik kibice pokazali transparent (Fanatyzm) odbijający się szerokim echem. Jeden z dziennikarzy zwrócił uwagę, że jest to błąd językowy. Prawidłowo powinno być głośnym echem. Powołał się na hasło echo z Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny PWN, 2004. Napisano tam, że forma szerokim echem jest niepoprawna. Natomiast na sjp.pwn.pl w korpusie językowym widnieje kilkanaście przykładów użycia szerokim echem. Czy zatem obie wersje są obecnie poprawne?
  • Zalać robaka
    16.11.2017
    16.11.2017
    Skąd się wzięło powiedzenie zalać robaka? Dlaczego mówimy akurat o robaku?
  • Wielkie mi mecyje!
    16.11.2017
    16.11.2017
    Szanowna Pani Profesor,

    moje pytanie dotyczy powiedzenia wielkie mi mecyje. Czym są owe mecyje i czy jest to wyraz używany współcześnie w innych wypowiedziach niż to zacytowane?

    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Mieć czegoś na lekarstwo
    25.10.2017
    25.10.2017
    Szanowni Państwo,
    frapuje mnie frazeologizm mieć czegoś na lekarstwo, czyli ’mieć czegoś bardzo mało’. Chodzi może o to, że substancje zawarte w lekarstwach występują w bardzo małych ilościach, rzędu mikrogramów? Czy to zupełnie fałszywy trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Pobite gary, spalone gary

    23.10.2017
    23.10.2017

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięło wyrażenie pobite gary, znane z dziecięcych zabaw, np. w chowanego?

  • Babie lato

    17.10.2017
    17.10.2017

    Szanowni Państwo,

    skąd się wzięło wyrażenie babie lato?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Żyć na kocią łapę
    9.10.2017
    9.10.2017
    Zastanawialiśmy sie ostatnio ze znajomymi, skąd wzięło sie powiedzenie żyć na kocią łapę. Wydaje nam się, że wraz ze zmianą obyczajów powiedzenie to wyszło nieco z użycia, czy mamy rację? Czy są sposoby, by to potwierdzić?
  • Jeden po drugim, jeden za drugim
    4.10.2017
    4.10.2017
    Szanowni Państwo,
    czy w zdaniu Zauroczyła nawet jakiegoś bułgarskiego artystę, od dwudziestu lat mieszkającego w Pradze, piła z nim wino, mówiła po bułgarsku i paliła jednego papierosa po drugim można napisać jednego papierosa za drugim, czy byłby to błąd?
  • Przyjąć do wiadomości
    13.09.2017
    13.09.2017
    Proszę o udzielenie informacji czy stwierdzenie przyjąć do wiadomości (w tym przypadku chodzi o sposób rozliczenia kosztów robót budowlanych) oznacza, że druga strona wyraziła zgodę na przedstawiony sposób rozliczenia?
    W słowniku PWN znalazłam kilka znaczeń słowa przyjąć, m.in. ‘zgodzić się na coś, uznać coś za odpowiednie’.

  • Kupować kota w worku
    24.07.2017
    24.07.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wziął związek frazeologiczny nie kupuj kota w worku?

    Z pozdrowieniami
    Stratos Vasdekis
  • Słomiany wdowiec
    24.07.2017
    24.07.2017
    Szanowni Państwo,
    skąd się wzięło powiedzenie słomiany wdowiec?
    Z pozdrowieniami
    Stratos Vasdekis
  • Trudno (nie) oprzeć się wrażeniu
    20.06.2017
    20.06.2017
    Chciałbym zapytać o często stosowane wyrażenia trudno nie oprzeć się wrażeniu i trudno oprzeć się wrażeniu. Z czego to wynika, że są stosowane zamiennie, a sens wypowiedzi pozostaje ten sam, chociaż powinien być zupełnie inny?
  • Miasto statutarne

    20.06.2017
    20.06.2017

    Chciałem zapytać o poprawność słowa statutarny, na które trafiłem w haśle

    https://pl.wikipedia.org/wiki/Miasto_statutarne

    Moim zdaniem, owo miasto statutarne (takie które funkcjonuje na podstawie statutu), powinno być określane jako miasto statutowe.

    Słowo statutarny jest kalką z języka czeskiego, a w nim z niemieckiego.

    Próbowałem ten zapis skorygować, jednak zawsze ktoś ponownie przywraca go, w takiej właśnie formie. Czy robiąc to, jednak ma rację?

  • Practical effects po polsku
    20.06.2017
    20.06.2017
    Mam pytanie odnośnie angielskiego zwrotu practical effects. Czy jest jakikolwiek polski odpowiednik? Stosować kalkę praktyczne efekty czy lepiej jej unikać? A może nazywać je po prostu tradycyjnymi efektami specjalnymi?

    Pozdrawiam,
    Tomasz Lubczyński
  • Co złego, to nie ja – co złego, zabieram ze sobą
    14.06.2017
    14.06.2017
    Szanowna Redakcjo,
    jakiś czas temu rozpoczęłam pracę w nowym sklepie w miejscowości oddalonej od mojego miejsca zamieszkania o ok. 20 km. Często na pożegnanie niektóre osoby zwracają się do mnie Co złego, zabieram ze sobą. Pierwszy raz spotykam się z czymś takim. Chciałabym wiedzieć, skąd pochodzi takie wyrażenie i co oznacza.

    Z poważaniem
    Malwina
  • Wszystkie ręce na pokład

    13.06.2017
    13.06.2017

    Chciałbym zapytać o wykorzystanie w polskim języku stwierdzenia wszystkie ręce na pokład. Czy jest to anglicyzm i zbyt literalne tłumaczenie angielskiego stwierdzenia (all hands on deck), które mówi o pełnym zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych w dany projekt? Czy też jest to właściwe tłumaczenie i wykorzystanie? Nie wydaje się potocznie wykorzystywane. 


    Z góry dziękuję za odpowiedź.


    Pozdrawiam serdecznie

    Małgorzata Mazur

  • Wieczne pióro
    8.06.2017
    8.06.2017
    Szanowni Państwo,
    czy pióro wieczne jest wieczne ze względu na zbiorniczek, który wciąż na nowo można napełniać atramentem?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Idiom a frazeologizm
    31.05.2017
    31.05.2017
    Dzień dobry.
    Czym zasadniczo różni się idiom od frazeologizmu?
    Pozdrawiam.
  • Gwóźdź programu
    31.05.2017
    31.05.2017
    Szanowni Państwo,

    ciekawi mnie pochodzenie frazeologizmu „gwóźdź programu”. Przychodzi mi na myśl jakiś popisowy kuglarski numer, w którym gwóźdź odgrywał kluczową rolę.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego