W tym miejscu dowiesz się wszystkiego o polskich związkach frazeologicznych: skąd się wzięły, co znaczą, jaką mają postać, czy można je odmieniać lub w jakich kontekstach mogą być użyte.
frazeologia
-
Eponimy
12.01.202412.01.2024Chciałbym spytać o istotę eponimów. Wiadomo mi, że nazwy własne po przeistoczeniu się w wyrazy pospolite, którymi są eponimy, zapisujemy z zasady małą literą. Dlaczego jednak W. Kopaliński w swoim „Słowniku eponimów”, oprócz klasycznych wyrazów odimiennych, takich jak judasz, adidasy czy lolitka zamieszcza także wyrażenia typu pójść do Canossy, przekroczyć Rubikon albo stary praojciec Adam, które przecież zawierają nazwy własne pisane dużą literą? Czy eponimem na pewno jest także kompleks Edypa?
-
Dwa dylematy językowe
1.01.20241.01.2024Szanowna Redakcjo,
czy wyrażenia znajdujące się w powszechnym użyciu: „traktować kogoś z wyrozumieniem” oraz „traktować kogoś z wyrozumiałością” znaczą to samo?
Jeśli mogę wtrącić mój drugi językowy dylemat: stosujemy zwrot„nie rozumiem pytania” ale dodając partykułę z przysłówkiem „nie bardzo” zmieniamy przypadek rzeczownika na „nie bardzo rozumiem pytanie”. Czy jest to poprawne?
Z wyrazami szacunku
Maciej
-
sofa i krem
26.12.202326.12.2023Szanowni Państwo,
sofa z funkcją spania – bardzo częsty zwrot w sklepach meblowych. Moim zdaniem sugeruje, że to sofa śpi. Czy to kalka z angielskiego, niemieckiego? Dawniej sofa mogła być rozkładana. Czy powinniśmy tolerować takie zwroty, podobnie jak „krem dedykowany dla/do skóry suchej”, którego chyba nie da się już pokonać?
Z pozdrowieniami
HP
-
Naturalna metaforyczność języka
21.12.202321.12.2023Szanowni Państwo,
zastanawiam się, czy opisując działania podejmowane przez podmioty prawne (firmy, spółki, urzędy) prawidłowe jest stosowanie czasowników takich jak „pragnie”, „wręcza”, „może”. Spotkałem się z poglądem, że są one właściwe wyłącznie dla ludzi (spółka nie ma rąk, więc nie może nic wręczać).
Przykładowo:
Apple Inc. pragnie wyjaśnić, że...
Spółka wręcza pismo...
Urząd może zebrać informacje...
Firma myśli, iż...
Pozdrawiam
Tomasz P.
-
oporny na coś
15.12.202315.12.2023Proszę o konsultację odnośnie poniższego zdania z przymiotnikiem oporny:
„Wariant Arcturus ma być bardziej zakaźny niż jego poprzednicy. Może być także oporny na odporność nabytą dzięki szczepieniom lub przebytym w przeszłości infekcjom.”
Wirus oporny na odporność – wydaje mi się być błędem zarówno logicznym oraz złego użycia znaczenia słowa oporny. Proszę o pomoc.
-
daleka/ długa droga
6.12.20236.12.2023Dzień dobry, zastanawiam się czy użycie przymiotnika „daleka” w wyrażeniu „daleka droga do siebie” jest poprawne? Czy raczej długa droga niż daleka?
-
A można było prościej
3.12.20233.12.2023Witam chciałem zapytać o poprawność zwrotu "wspierające przyjaźnie" jak w poniższym zdaniu:
...posiadanie wzajemnie wspierających przyjaźni było istotne.
Czy nie powinno być wspierających się przyjaźni skoro chodzi o wzajemność albo pominięcie zaimka dookreślające jest ok
Pozdrawiam
-
niż, a nie jak
2.12.20232.12.2023Nurtuje mnie kwestia używania, często spotykanego, „jak”w zastępstwie spójnika „niż”. Mam tu na myśli „lepszy jak poprzedni” w znaczeniu „lepszy niż poprzedni”. Czy jest to kwestia regionalizmu? Może to jakaś forma archaiczna. Bardzo proszę o wyjaśnienie skąd może się to brać i na ile jest to poprawne, bo niekiedy używanie takiego określenia bywa to mylące.
-
Praca szuka człowieka
30.11.202330.11.2023Dzień dobry! Czy poprawne jest zdanie z ogłoszenia: Praca szuka człowieka. Brzmi trochę dziwnie i nielogicznie, bo przecież to człowiek szuka pracy? Dziękuję i pozdrawiam.
Irena
-
wygodne ubrania
29.11.202329.11.2023Dzień dobry,
zauważyłam, że wiele marek używa tłumaczenia słowa cosy/cozy z ang. «przytulny», jako określenia części garderoby. Z definicji wynika, że jest to określenie zarezerwowane do przestrzeni lub atmosfery. Czy można powiedzieć przytulny sweter lub przytulne buty?
Pozdrawiam
Patrycja
-
napięcie
28.11.202328.11.2023Dzień dobry,
czy można powiedzieć, że „w powietrzu wisiało wyczuwalne napięcie”? A jeśli nie, to jak inaczej połączyć wyrażenia „w powietrzu” z „wyczuwalnym napięciem”?
Podobnie: czy można powiedzieć, że napięcie „opadło”?
Pozdrawiam serdecznie
Dagmara
-
przejście dla pieszych
26.11.202326.11.2023Dzień dobry,
jaka jest poprawna forma — przechodzić przejściem dla pieszych, po przejściu dla pieszych, na przejściu dla pieszych, przez przejście dla pieszych? Oczywiście chodzi o tzw. „zebrę” na ulicy.
Pozdrawiam
MP
-
rozpuszczony jak dziadowski bicz
25.11.202325.11.2023Szanowni Państwo,
jaka jest etymologia związku frazeologicznego „rozpuszczony jak dziadowski bicz”? Wikipedia twierdzi (jednak bez podania źródła), że pierwotnie mógł odnosić się on do Biecza i brzmieć „rozpuszczony jak dziad biecki”. Czy literatura przedmiotu to potwierdza?
-
strach się bać
16.11.202315.11.2023Skąd pochodzi fraza „strach się bać”? Czy mamy jakieś dane, które pozwoliłyby nam stwierdzić skąd pochodzi ta fraza, lub kto go jako pierwszy użył?
-
na szydełku
14.11.202310.05.2023Dzień dobry,
spotkałam się twierdzeniem, że sformułowanie „robić na szydełku” jest błędne i że powinno się mówić np. „zrobione szydełkiem”. Czy to prawda?
Pozdrawiam
Marta Kisiel
-
strach ściska komuś żołądek
13.11.202313.11.2023Czy można powiedzieć, że komuś – albo w kimś – wnętrzności (żołądek) skręciły się ze strachu? Bo „przewracać się” powinny raczej ze zdenerwowania lub wzburzenia. A może to „ktoś skręca się ze strachu”? Jak prawidłowo opisać to nieprzyjemne uczucie w brzuchu?
Pozdrawiam.
-
dojechać/dojść + dokąd
8.11.20238.11.2023Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące czasowników dojechać oraz dojść. Czasowniki te łączą się z wyrażeniem do czegoś. Czy w przypadku miejsc takich jak poczta, rynek, lotnisko, dworzec, przystanek, uniwersytet należy użyć przyimka do czy też może przyimka na? Która forma pytania jest poprawna: Jak dojechać na dworzec? czy Jak dojechać do dworca?
Z poważaniem
stała czytelniczka
-
wydarzenia najbliższych miesięcy
7.11.20237.11.2023Szanowni Państwo, czy sformułowanie „najważniejsze wydarzenia najbliższych miesięcy” jest prawidłowe? Czy zawiera ono błąd logiczny i sugeruje, że wydarzenia „należą” do wspomnianych miesięcy i w ten sposób nie należy mówić?
-
dalsze informacje
27.10.202327.10.2023Dzień dobry,
będę wdzięczna za wskazówkę co do poprawności wyrażenia „dalsze informacje”. Czy jest ono kalką językową z języka angielskiego? Czy też można je stosować zamiennie z wyrażeniem „bliższe informacje”?
Z góry dziękuję za odpowiedź
-
być w terapii (?)
26.10.202326.10.2023W ostatnim czasie zauważyłem wśród ludzi użycie sformułowania „być w terapii” jako oznajmienie informacji „być w trakcie procesu terapii”. Do tej pory wydawało mi się, że poprawne jest użycie przyimka "na" (przynajmniej potocznie), chociaż „być na terapii” może brzmieć bardziej jak „być w danej chwili na sesji terapeutycznej”. Moje pytanie brzmi: czy możemy powiedzieć w terapii, czy zamiast tego powinniśmy zawsze doprecyzować, mówiąc „w trakcie procesu terapeutycznego” (lub inne podobne sformułowania)? Co z przyimkiem na?
