inne

To zestaw pytań, które nie poruszają problemów ściśle językowych, np. dlaczego niektóre słowa są w słownikach, a innych nie ma, kiedy nowe słowo pojawia się w słowniku, albo jakie słowo ma najwięcej polskich liter, a które jest najdłuższe.

  • Język nowożytny, czyli jaki?

    20.07.2021
    20.07.2021

    Szanowni Państwo,


    zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie popularnego w edukacji pojęcia "język nowożytny". Pojawia się w wymaganiach szkolnych oraz uniwersyteckich, lecz nie udało mi się na stronie żadnej szkoły czy uniwersytetu znależć definicji czy wykazu języków uznawanych za nowożytne.

    Pamiętam, że uniwersytet, na którym studiowałam wyróżniał języki starożytne (np. greka), nowożytne (np. chiński) oraz inne - ani starożytne, ani nowożytne (np. arabski).


    Z wyrazami szacunku,

    Zuzanna

  • Wyjątek potwierdza regułę

    9.07.2021
    28.11.2001

    Witam!

    Chciałem zapytać o sens i pochodzenie znanego powiedzenia „Wyjątek potwierdza regułę”. A może raczej o brak sensu. Bo nie widzę żadnego. Wyjątek przeczy regule. Obala ją. (Dla dobra reguł wyjątki powinny być trzymane z dala). Kto to wymyślił? I dlaczego się przyjęło i funkcjonuje? Bo to absurd.


    Pozdrawiam,

    Piotr

  • Kato kyrie kato

    12.06.2021
    12.06.2021

    Dzień dobry,

    w wierszu Z. Herberta  Modlitwa Pana Cogito natknęłam się na sformułowanie  kato kyrie kato. Nie potrafię odnaleźć kontekstu owych słów, ani nie potrafię ich przetłumaczyć. Będę wdzięczna za pomoc.


    Pozdrawiam

  • Pytamy o wyrok

    1.06.2021
    1.06.2021

    Czy poprawne jest pytanie: A jaki wyrok wydalibyście Państwo?

  • Piszę czy jest napisane?

    30.05.2021
    30.05.2021

    Na komputerze można często zauważyć zmieniający się tekst, a to timer odliczający do zera, a to pobierane Giga Bajty. Chciałem się zapytać, jeżeli chcemy określić coś na komputerze, np timer który co sekundę się zmniejsza, to powiemy, "piszę" czy "jest napisane"?

  • Zadanie

    24.05.2021
    24.05.2021

    Witam,

    mam problem z określeniem klasyfikacji części mowy w takich wyrazach:

    Kupiłam bez mała trzy kilogramy bananów.(klasyfikacja bez mała wg Milewskiego)

    A dziecko nagle hops z łóżeczka. (hops, wg Milewskiego, Saloniego i Laskowskiego)

    prosta

    kontekst 1: prosta sukienka

    kontekst 2: Zawodnik wyszedł na ostatnią prostą. (wszystkie 3 kwalifikacje).

    Piotr zmęczył się trochę tym podejściem na Szyndzielnię. (trochę, tak jak powyżej 3 kwalifikacje)

    Pozdrawiam.

  • Kto tam?

    17.05.2021
    17.05.2021

    Czy zwrot (najczęściej używany - przynajmniej tak mi się wydaje - przy odbieraniu domofonu) Kto tam? jest poprawny gramatycznie i czym można go zastąpić?

  • Estoński wpływ?

    22.04.2021
    22.04.2021

    Szanowni Państwo,

    ostatnio trafiłem na estońskie przysłowie: laps räägib siis, kui kana pissib. W dosłownym tłumaczeniu brzmi ono „dziecko mówi, gdy kura sika”, a oznacza mniej więcej to samo, co nasze Dzieci i ryby głosu nie mają. Od razu skojarzyło mi się to z dosadnym bon motem Piłsudskiego: Wam kury sz… prowadzać, a nie politykę robić, który dotychczas postrzegałem jako wyraz kreatywności marszałka. Czy może mieć on jednak jakieś analogiczne źródła we frazeologii np. Wileńszczyzny?

  • Morfem fleksyjny a morfem słowotwórczy

    11.04.2021
    11.04.2021

    Dzień dobry,

    zastanawiam się, jak w morfologii odróżnić morfem słowotwórczy od fleksyjnego? Czy w wyrazie kręgosłup, morfem -o- będzie słowotwórczy czy fleksyjny? Jak to uzasadnić?

    Z wyrazami szacunku,

    Karol

  • Się czy siebie?

    22.03.2021
    22.03.2021

    Które wyrażenie jest poprawne: potrzebować się nawzajem czy potrzebować siebie nawzajem?

  • Krysi zostało 6 flamastrów

    10.03.2021
    10.03.2021

    Dorota Zawadzka udostępniła zdjęcie wg którego nauczyciel odjął uczniowi punkty za to, że w następującym zadaniu:  Krysia miała 9 flamastrów. 3 flamastry dała Ewie. Ile flamastrów ma teraz Krysia?  po wykonaniu obliczeń owy uczeń napisał:  Krysi zostało 6 flamastrów zamiast  Krysia ma teraz 6 flamastrów. Jestem ciekaw Państwa opinii na ten temat.  

  • Madka ma horom curke

    7.02.2021
    7.02.2021

    Czy błędne zapisy pincet, madka można nazwać memobłędami, czy lepiej określić je opisową formułą jako błędy celowo popełniane przez autorów memów, a następnie powielane dla zabawy, krytyki przez innych?

  • Ile owoców mam kupić? 

    29.01.2021
    29.01.2021

    Dzień dobry, 

    gdy ktoś mówi: Widziałem sto kobiet i mężczyzn albo: Kup dziesięć jabłek i gruszek, to czy ma na myśli pięćdziesiąt kobiet i tylne samo mężczyzn, czy sto kobiet i sto mężczyzn? Podobnie z owocami. Jak to można rozumieć? Czy obydwie interpretacje zdania są poprawne? Czy tak po prostu nie należy mówić? 


    Dziękuję.

  • Wyraz z dwoma h

    28.01.2021
    28.01.2021

    Czy w języku polskim występuje wyraz zawierający dwie głoski h?

  • Jak liczyć czas?

    27.12.2020
    27.12.2020

    Dzień dobry,

    Powiedzieć 234 lata później oznaczać może 234 lata rocznikowe-kalendarzowe, czy tylko całe 234 lata jako 12 miesięcy, około? Poradnia nie odnosi się do określeń rocznicowych.


    Pozdrawiam

  • Półtorej książki

    21.12.2020
    21.12.2020

    Szanowna Poradnio, czy można powiedzieć „przeczytałem 1,5 książki” czy raczej powinniśmy powiedzieć „przeczytałem 1 książkę i pół drugiej”? Wydaje mi się, że pierwsze wyrażenie sugerować może, że przeczytałem jedną książkę 1 raz i jeszcze 2. raz do połowy. Bardzo proszę o rozwianie moich wątpliwości. Dziękuję. — lumay

  • Zapis w śpiewniku

    29.11.2020
    29.11.2020

    Szanowni Państwo,

    przygotowujemy śpiewnik i mamy taką sytuację, że kompozytor napisał słowa piosenki w obcym języku, a następnie skonsultował je z osobą znającą ten język. Przy nutach musimy podać nazwisko również tej drugiej osoby. Czy właściwy byłby taki zapis:


    muz. i sł.: Jan Kowalski

    konsultacja jęz. (hindi): Alicja Nowak


    ? Zależy nam też na podaniu nazwy języka. Z góry dziękuję za poradę (jak również za poprzednią dotyczącą śpiewnika).


    Pozdrawiam serdecznie

    Czytelniczka

  • Interpunkcja w zwrocie do adresata

    23.11.2020
    23.11.2020

    Czy po powitaniu (po zwrocie do adresata) w mejlu przecinek i wykrzyknik są równorzędne? Dotarłam do różnych stanowisk, także w Poradni PWN, i wynika z nich, że:

    - wykrzyknik jest „bardziej tradycyjny” i osoby z tzw. starej szkoły go preferują, np.:

    Dzień dobry, Pani Małgorzato!

    Piszę do Pani...

    - wykrzyknik przez część osób jest uznawany za zbyt emocjonalny i akceptowany jest tylko w korespondencji nieoficjalnej, np.:

    Cześć, Gosiu!

    Piszę do Ciebie....

    - przecinek jest coraz popularniejszy i wypiera wykrzyknik (np. Cześć, Gosiu,)

    Cześć, Gosiu,

    piszę do Ciebie...

    - po przecinku zgodnie z polską interpunkcją powinna być mała litera, np.:

    Cześć, Gosiu,

    piszę do Ciebie.

    Czy zaakceptowaliby Państwo dużą literę po przecinku i czy prognozują Państwo, że zostanie to uznane za poprawne, np.:

    Cześć, Gosiu,

    Piszę do Ciebie...

  • zwracanie się po imieniu

    22.11.2020
    22.11.2020

    Czy w polskiej kulturze w relacji dorosły uczeń-dorosły nauczyciel można zwracać się do siebie po imieniu? Mam na myśli np. lekcje indywidualne, uczeń i nauczyciel są w podobnym wieku (uczeń/kursant, nauczyciel/lektor).

    Ja właśnie w ten sposób zwracam się do moich uczniów i oni do mnie też, ale wielu nauczycieli twierdzi, że to niezgodne z polską kulturą, tradycją, że to moda, wpływ kultury anglosaskiej itd. Oczywiście w środowisku np. uniwersyteckim sama wolę formę oficjalną, ale mam na myśli właśnie środowisko szkół prywatnych i nauczanie indywidualne.

    Moim zdaniem jak najbardziej zgodne z polską tradycją jest przechodzenie na "ty" dwojga dorosłych ludzi, jeśli oboje wyrażą zgodę. W dyskusji z innymi nauczycielami próbuję zawsze zwracać też uwagę na to, że etykieta językowa i oficjalność/nieoficjalność to nie jest system zero-jedynkowy, jednak nadal jest spora grupa nauczycieli, których moje argumenty nie przekonują.

  • Język inkluzywny

    20.11.2020
    20.11.2020

    Dzień dobry!

    Dziękuję za odpowiedź ws. języka inkluzywnego, jednak liczyłem że ws. tak nowego zjawiska będzie ona bardziej rozbudowana. Wydaje mi się, że większość Polaków nie stosuje takich zabiegów stylistycznych. A jeżeli to zjawisko uzyskuje poparcie językoznawców, to czemu w takim razie nie włączyć wszystkich możliwych grup społecznych zanim przejdzie się do rzeczy?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego