różne

Zebraliśmy tu odpowiedzi na pytania dotykające różnych problemów językowych, czasem bardzo szczegółowych lub indywidualnych. Dotyczą one niemal wszystkich dziedzin języka. Każdy może tu znaleźć coś, czego nie wiedział, a co go zainteresuje.

  • kreatywna ortografia
    13.09.2011
    13.09.2011
    Witam,
    w zdaniu: „P (odatki) J (ak) N (ajniższe)” (w zamyśle: Polska Jest Najważniejsza) części w nawiasach powinny być ze spacją, jak jest, czy bez – „P(odatki)…”?
    Przejście dla pieszych jest na alei JPII czy w alei?
    Pozdrawiam serdecznie
    Grażyna K.
  • różności
    26.05.2011
    26.05.2011
    Dzień dobry,
    z czego wynika to, czy czasownik jest przechodni? Jeśli Jan obszedł górę dookoła, to jest ona przez Jana… właśnie, „coś zrobiona”, ale nie mogę tego nazwać. Mój słownik, o ile pamiętam, mówił mi, że czasownik ten jest nieprzechodni – a teoretycznie mógłby być.
    A przy okazji czy zwrot o ile pamiętam (itp.) powinien być między przecinkami? I czy po Dzień dobry zakończonego przecinkiem powinienem zacząć akapit od wcięcia?
    Pozdrawiam,
    Karol Kurcok
  • trzy pytania
    10.05.2011
    10.05.2011
    1. Jak się stopniuje przymiotnik próżny?
    2. Jaką częścią mowy jest wyraz wiadomo?
    3. Czy cokolwiek jest zaimkiem rzeczownym, a gdzieniegdzie przysłownym?
    Dziękuję uprzejmie za odpowiedź.
    A. Kozak
  • dealer czy diler, Opla czy opla?
    23.02.2011
    23.02.2011
    Mam pytanie dotyczące pisowni nazw samochodów. Oczywiście wiem, iż poprawnie należy pisać: „Jechałem oplem” itp., ale – „Kupiłem auto marki Skoda”. Proszę o odpowiedź, co w przypadku, gdy trzeba napisać: „Na rynku są nowe modele: opel astra sports tourer, volkswagen golf gti, mercedes klasy e”. Producenci aut piszą nazwy modeli z wielkich liter. Proszę także o odpowiedź, czy poprawnie pisze się słowo dealer samochodowy, czy diler samochodowy.
  • dwie sprawy
    23.02.2011
    23.02.2011
    Czy do języka polskiego weszło wyrażenie clue sprawy? Kilkukrotnie się z nim spotkałem w znaczeniu 'meritum sprawy', 'istota rzeczy'.
    Drugie pytanie, jakie mnie nurtuje, to jaka powinna być końcówka w bierniku dla słowa surfaktant. Np. „Do roztworu dodano 10 gram surfaktanta” czy „…surfaktantu”?
  • problemy z zakresu typografii
    7.02.2011
    7.02.2011
    Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o poradę:
    1. Jaka jest prawidłowa polska nazwa (oraz jej odmiana w l. poj. i mn.) podstawowej jednostki miary anglosaskiego systemu miar typograficznych: pica, pajk czy pajka? Czy w sformułowaniu jednostki miary systemu Pica prawidłowo użyto wielkiej litery?
    2. Czy prawidłowe jest używanie terminu typometria na oznaczenie systemów miar stosowanych w typografii, poligrafii, redakcji technicznej itp.?
    Filip
  • Skopofil i ma gadane!
    4.02.2011
    4.02.2011
    Dzień Dobry!
    Chciałbym prosić o odpowiedź na dwa pytania. Wiem, że Państwo tego nie lubią, ale bardzo rzadko trafiam na nie wyczerpany limit.
    1. W wielu tekstach filmoznawczych natknąłem się na termin skopofilia, co ma znaczyć tyle co oglądactwo. Niemniej w Encyklopedii PWN istnieje tylko forma skoptofilia. Czy ta pierwsza to tylko nieudolne tłumaczenie?
    2. Czy istnieją formy: gadany, gadani? Jeśli wierzyć serwisowi sjp.pl, notuje je USJP red. S. Dubisza.
    Pozdrawiam, Michał
  • różności
    22.10.2010
    22.10.2010
    1.Czy w poniższym wersie poprawnie odmieniono czasownik upomnieć? Wg jakiego schematu odmienia się ten czasownik?
    Kiedy dni są łudząco podobne,
    trudniej spojrzeć beztrosko przed siebie,
    zamyślenie się czasem upomnie,
    trafne zdanie z przeszłości odgrzebie.

    2.Jak się nazywa w terminologii lingwistycznej taki sposób zapisu słów: po(d)woje, nie(do)wiara, pozwalający na nadanie wyodrębnionej części słowa innego znaczenia, niż [ma] jego oryginał?
  • Nie łączmy pytań!
    12.07.2010
    12.07.2010
    Dzień dobry!
    1. Pełna – statutowa – nazwa jednostki organizacyjnej to Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie. Jak zatem nazwać szefa takiej jednostki? Dyrektor Najwyższej Izby Kontroli Delegatury w Krakowie? Czy może jednak: dyrektor Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Krakowie?
    2. Czy coś może zmniejszyć się dwukrotnie? To, że może być dwa razy mniejsze, to oczywiste! Ale zmniejszyć się dwukrotnie? Wydaje się, że jednokrotność jest tu nieprzekraczalną granicą?
    Z poważaniem,
    P.S.
  • zaproszenie ślubne
    18.06.2010
    18.06.2010
    Fragment treści zaproszenia ślubnego: „uroczystość zawarcia związku małżeńskiego oraz przyjęcie weselne odbędą się 24 maja 2011 roku w Pałacu w Śmiłowicach. Ceremonia zaślubin rozpocznie się o godzinie 14:00 w ogrodzie Pałacu”. Czy Pałacu pisać dużą literą? Czy aby pozbyć się jednego z przyimków w lub je oddalić, można napisać: na terenie zespołu / kompleksu pałacowo-parkowego w Śmiłowicach lub w zespole / kompleksie pałacowo-parkowym w Śmiłowicach?
  • różności
    12.05.2010
    12.05.2010
    1. SWO z 2008 r. podaje znaczenie piklinga jako 'śledzia lekko solonego i wędzonego w gorącym dymie', zaś internetowy USJP podaje inne znaczenie tegoż słowa: 'śledź lekko słodzony i wędzony w gorącym dymie'. Czy ten śledź jest w końcu słodzony, czy solony?
    2. Do jakich grup powinniśmy zakwalifikować wyrazy: podobno i skutkiem?
  • kwoty
    10.05.2010
    10.05.2010
    Witam serdecznie,
    mam problem z pisaniem kwot słownie, np. 42,00 zł. Czy powinno być czterdzieści dwa złote czy czterdzieści dwa złotych?
    Czy czterdzieści dwa należy pisać osobno czy razem? Kiedyś kwotę słownie pisano razem, bez przerw między poszczególnymi wyrazami. Czy takie pisanie jest teraz nieprawidłowe?
    Proszę uprzejmie o wyjaśnienie, pozdrawiam
    Teresa Kubiak
  • Gdzie jest błąd?
    6.05.2010
    6.05.2010
    Czy w zdaniu: „Z kolei, nie każde życie i nie każdy czyn jest autonomiczny” jest błąd? Tzn. czy mamy tu do czynienia z podmiotem szeregowym i zdanie powinno brzmieć: „Z kolei, nie każde życie i nie każdy czyn są autonomiczne”?
    M.
  • różności
    20.04.2010
    20.04.2010
    Szanowny Panie Profesorze!
    Uprzejmie proszę o pomoc w zagadnieniach:
    1. Czy raport może szacować / ogłaszać / przewidywać, czy też trzeba pisać: „W raporcie są przewidziane…”, „Komisja w raporcie ogłasza…”, „Komisja oszacowała w raporcie, że…”?
    2. Czy funkcje typu: minister skarbu państwa zapisuje się małą literą, ale Ministerstwo Skarbu Państwa dużą?
    3. Czy nowy paragraf nie musi się już zaczynać od akapitu?
    Z góry dziękuję za pomoc. Łączę wyrazy szacunku
    Agnieszka
  • różności
    25.01.2010
    25.01.2010
    Irytują mnie pewne używane zwroty, czy sa one poprawne?
    1. na chwilę obecną, na ten moment itp. zamiast obecnie, teraz, w tym momencie.
    2. ktoś wypłacił pieniądze z konta zamiast podjął (moim zdaniem wypłacić można coś komuś, wypłacił kasjer, a nie klient).
    Czy mam rację?
    Z poważaniem
    J. Mielcarski
  • nazwiska na zaproszeniu
    25.01.2010
    25.01.2010
    Witam serdecznie,
    bardzo proszę o pomoc w odmianie nazwisk, które będę umieszczone na zaproszeniach ślubnych w formie (biernika liczby mnogiej): „W imieniu Rodziców oraz własnym z radością zapraszają Szanownych Państwa:
    - Małachów (od liczby pojedynczej Małacha)?
    - Faryniarzy (od liczby pojedynczej Faryniarz)?
    - Szustrów (od liczby pojedynczej Szuster)?
    - Jana Szustra (w bierniku liczby pojedynczej)?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam serdecznie,
    Iza
  • różności
    5.01.2010
    5.01.2010
    Dzień dobry,
    1. Bardzo proszę o odpowiedź, która forma jest poprawna: Miasto stołeczne Warszawa czy Miasto stołeczne Warszawy?
    2. Jak zapisać – Nic nie robienie?
    3. Sprzed 20 lat czy Sprzed 20 laty?
    4. Mandat w wysokości pięćset złotych czy Mandat w wysokości pięciuset złotych?
    Dziękuję i pozdrawiam
    Magda Galińska
  • starodrzew
    4.12.2008
    4.12.2008
    Szanowni Eksperci,
    spotkałam się z wyrażeniem ochrona starodrzewia. Czy jest ono poprawne? W SO PWN znalazłam tylko formę odmiany starodrzew – starodrzewu.
    Czy nazwa owocu tamarillo jest rodzaju nijakiego? Czy można ją jakoś odmieniać? Mam też problem z odmianą nazwy innego owocu – physalis.
    Dziękuję za pomoc i pozdrawiam,
    Joanna
  • różności pisowniane
    12.11.2008
    12.11.2008
    Jeśli cytuję tekst, w którym jest błąd gramatyczny, stylistyczny lub interpunkcyjny, to czy powinnam go poprawić, czy zostawić oryginalną, choć błędną pisownię?
    A jaką literą powinnam rozpocząć cytat po zdaniu wprowadzającym. Np. cytuję zdanie: „Zazwyczaj wyliczenia oznacza się cyframi arabskimi”; poprzedzam je wprowadzeniem: „Autorka pisze, że «Zazwyczaj…»”. W tym przykładzie cytat powinnam zacząć małą literą (według zasad ortografii) czy wielką (bo taka występuje w cytowanym fragmencie)?
  • perfuma
    4.11.2008
    4.11.2008
    Witam serdecznie,
    męczy mnie problem związany z odmianą polskich nominałów np. pięć złotych. Moi znajomi uparcie twierdzą, że dopuszczalną forma jest pięć złote.
    Kolejny problem dotyczy słowa perfuma, które jest tak często używane, a którego nie znalazłem w SJP na stronie wydawnictwa.
    Forma pięć złote, jak i nazwanie flakonu perfum perfumą są dla mnie co najmniej „nieładne”. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
    Dziekuję i pozdrawiam
    Marcin Mazurek
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego