składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • Imiesłowowy równoważnik zdania

    13.01.2024
    13.01.2024

    Dzień dobry,

    poproszę o informację czy poniższe zdanie jest poprawne językowo: Rozmawiając z bratem o ulubionych hitach, tak mi się jakoś [w domyśle: o tym] przypomniało.

    Jeśli nie, to poproszę o wyjaśnienie błędu oraz jak powinno wyglądać poprawne zdanie.

    Z wyrazami szacunku,

    Zdzirski

  • czy i kto z by

    12.01.2024
    12.01.2024

    Dzień dobry. Chciałbym się jeszcze odnieść do ostatniego mojego pytania i odpowiedzi, którą otrzymałem od Państwa. Dotyczyło ono słów boby, toby. Tym razem spytam: kiedy piszemy czy by, a kiedy czyby, kiedy kto by, a kiedy ktoby. A może tylko i wyłącznie piszemy czy by, kto by?

    Z najlepszymi życzeniami świątecznymi dla Państwa

    Mirek

  • Tzw. błędne skróty składniowe

    11.01.2024
    11.01.2024

    Czy poprawne jest pisanie „przed i po jedzeniu”, czy powinno się napisać np. „przed jedzeniem i po nim”?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

  • Zaimki anaforyczne

    9.01.2024
    9.01.2024

    Czy w tych zdaniach poprawnie wykorzystano zaimki dzierżawcze, czy są one konieczne? Jeśli nie, to dlaczego? Jak poprawnie zapisać te zdania?

    1. Higiena języka to gwarancja zdrowego uśmiechu! Oto wskazówki dotyczące >jego< prawidłowego mycia.

    2. Jeśli używasz szczoteczki do języka, pamiętaj o >jej< regularnej wymianie.

  • Konieczny przecinek

    7.01.2024
    7.01.2024

    Witam! Czy pisząc zdania zaczynające się: „Na pytanie, czy..., odpowiedział, że..." przecinek powinien być umieszczony po wyrażeniu na „na pytanie”? Np. Na pytanie, czy lubi grać w gry, odpowiedział, że bardzo lubi i często gra w gry planszowe.

    Pozdrawiam,

    Ania

  • Poprawność tłumaczonego zdania

    5.01.2024
    5.01.2024

    Droga Poradnio,

    Czy poniższy tekst (2 zdania) bezwzględnie należałoby zapisać z powtórzonym spójnikiem „z” (ujętym w nawias), czy zarówno bez, jak i z nim zdanie będzie poprawne? Jest to tłumaczenia utworu literackiego; w oryginale po angielsku.

    „Gratuluje mi wykonania zadań. Jednak nie słowami z tradycyjnej japońszczyzny, a (z) jakiegoś współczesnego, specyficznego dialektu”.

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    Pozdrawiam serdecznie.

  • Przyimki łączące się z nazwami państw

    5.01.2024
    5.01.2024

    Od długiego czasu nurtuje mnie używanie „na”, „w”, „we” w nazwach państw i miast. W większości używamy „w” lub „we” — w Polsce, w Holandii w Szwecji...., lub we Włoszech, we Francji (tu rozumiem, że początek nazwy ma 2 spółgłoski, z czego pierwsza jest „w” lub podobna w wymowie „f”).

    Czasem słyszymy, i to chyba nie jest poprawne, na Chorwacji, ale już na Islandii chyba jest OK (no bo to wyspa), tak jak np. na Sycylii.

    Jest też jedna anomalia językowa, odkąd pamiętam mówimy na Węgrzech i tu zupełnie nie wiem dlaczego. Czy mogłabym prosić o wyjaśnienie różnic.

    Pozdrawiam

    Dominika

  • wychodzić skądś żywym czy żywy

    2.01.2024
    2.01.2024

    Czy mówi się: wychodzić skądś „żywym” czy „żywy”? Jak powinno wyglądać to słowo w następującym zdaniu:

    Ten ostatni zrozumiał chyba, że jeśli ma wyjść z tej przygody żywy(m), to tylko po trupie napastnika.


    Pozdrawiam

  • Czas zaprzeszły we współczesnej polszczyźnie

    1.01.2024
    1.01.2024

    Szanowni Państwo!

    Na jakiejś stronie internetowej wyczytałem, że używanie w języku polskim czasu zaprzeszłego (Pastperfect w angielskim i Plusquamperfekt w niemieckim), jest obecnie błędem gramatycznym. Czy rzeczywiście tak jest? Bo może to tylko zabawny archaizm?

    Z poważaniem – Witold Dociekliwy

  • Dwa dylematy językowe

    1.01.2024
    1.01.2024

    Szanowna Redakcjo,

    czy wyrażenia znajdujące się w powszechnym użyciu: „traktować kogoś z wyrozumieniem” oraz „traktować kogoś z wyrozumiałością” znaczą to samo?

    Jeśli mogę wtrącić mój drugi językowy dylemat: stosujemy zwrot„nie rozumiem pytania” ale dodając partykułę z przysłówkiem „nie bardzo” zmieniamy przypadek rzeczownika na „nie bardzo rozumiem pytanie”. Czy jest to poprawne?

    Z wyrazami szacunku

    Maciej

  • Konstrukcje apozycyjne

    31.12.2023
    31.12.2023

    Dzień dobry,

    uprzejmie proszę o rozwianie wątpliwości dotyczących interpretacji Państwa porad pt. „Gmina miasto Wrocław” i „Apozycja w skodzie octavii”. Czy poprawnie wnioskuję, że prawidłowa będzie forma „na rzecz Gminy Miasto Wrocław”, czyli odmianie podlega tylko rzeczownik „gmina”, a fraza rzeczownikowa „miasto Wrocław” pozostaje w mianowniku?

  • O tzw. osobatywach

    30.12.2023
    30.12.2023

    Jakie jest stanowisko językoznawców odnośnie stosowania form rodzaju „osoba nauczycielska”, „osoba redaktorska” itd.? Czy zatem zamiast sprzątaczki będzie „osoba sprzątacka”? W tym potworku językowym gryzie mnie żeńska forma gramatyczna słowa „osoba”. Czy nie byłoby inkluzywniej mówić „osobo sprzątackie”, „osobo nauczycielskie”?

  • Przydawka wpleciona wydzielona przecinkami

    27.12.2023
    27.12.2023

    Szanowni Państwo,

    proszę o pomoc w rozwianiu wątpliwości interpunkcyjnej. Jak należy użyć interpunkcji w sytuacji, gdy po zaimku osobowym występuje odnoszący się do niego przymiotnik, np. w zdaniu: „Nam młodym jeszcze wszystko wydaje się możliwe.”? Należy wydzielić go przecinkami, tj.: „Nam, młodym, jeszcze wszystko wydaje się możliwe.”, czy postąpić w inny sposób?

    Z góry dziękuję za poświęcony czas.

  • Dzieciątko Jezus i miasto Wrocław

    27.12.2023
    27.12.2023

    Dzień dobry, dlaczego Dzieciątko Jezus się nie odmienia po całości (Dzieciątka Jezus itp.), a np. miasto Wrocław juz tak? Pozdrawiam.

  • sofa i krem

    26.12.2023
    26.12.2023

    Szanowni Państwo,

    sofa z funkcją spania – bardzo częsty zwrot w sklepach meblowych. Moim zdaniem sugeruje, że to sofa śpi. Czy to kalka z angielskiego, niemieckiego? Dawniej sofa mogła być rozkładana. Czy powinniśmy tolerować takie zwroty, podobnie jak „krem dedykowany dla/do skóry suchej”, którego chyba nie da się już pokonać?

    Z pozdrowieniami

    HP

  • Forma orzeczenia przy podmiocie szeregowym różnorodzajowym

    25.12.2023
    25.12.2023

    Chciałabym zapytać o to, kiedy należy używać czasownika w formie męskoosobowej, a dokładnie o to, kiedy uznajemy, że grupa jest „mieszana”. Jeśli mamy rzeczowniki, które opisują osoby, to sytuacja jest jasna. „Dziewczynka i chłopiec byli”. Co, jeżeli mamy rzeczownik męskorzeczowy albo męskozwierzęcy? Czy wówczas też należy napisać „byli”? „Dziewczynka i kot”, „Dziewczynki i koty”, „Dziewczynka i kwiat”, „Dziewczynki i kwiaty”. Szczególnie w przypadku rzeczowników nieożywionych dziwnie dla mnie brzmi użycie formy „byli”, ale może moja intuicja mnie myli.

    Pozdrawiam

    Katarzyna K.

  • uciąć

    25.12.2023
    25.12.2023

    Czy można "uciąć" czyjąć wypowiedź, czy tylko własną?

  • Orzecznik rzeczownikowy w narzędniku i mianowniku

    21.12.2023
    21.12.2023

    Zastanawiam się nad różnicą pomiędzy użyciem czasownika „być” z rzeczownikiem w narzędniku a w mianowniku. Zazwyczaj stosujemy formę z narzędnikiem „Kim jesteś?” i odpowiadamy np. „Jestem żołnierzem/Polakiem/człowiekiem”. Można się też spotkać z rzadszym sformułowaniem tego pytania: „Kto jesteś?” i wtedy odpowiedź to „Jestem żołnierz/Polak/człowiek”. W znanym wierszu Władysława Bełzy pada „Kto ty jesteś? — Polak mały”. Dlaczego te dwie formy występują i czym dokładnie się różnią? Czy mają jakiś inny wydźwięk?

    I skoro zazwyczaj mówimy „Jestem człowiekiem” a nie „Jestem człowiek”, to czemu mówimy „Jestem Anna” a nie „Jestem Anną”?

    Pozdrawiam,

  • Naturalna metaforyczność języka

    21.12.2023
    21.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawiam się, czy opisując działania podejmowane przez podmioty prawne (firmy, spółki, urzędy) prawidłowe jest stosowanie czasowników takich jak „pragnie”, „wręcza”, „może”. Spotkałem się z poglądem, że są one właściwe wyłącznie dla ludzi (spółka nie ma rąk, więc nie może nic wręczać).

    Przykładowo:

    Apple Inc. pragnie wyjaśnić, że...

    Spółka wręcza pismo...

    Urząd może zebrać informacje...

    Firma myśli, iż...


    Pozdrawiam

    Tomasz P.

  • czekać na odpowiedź

    18.12.2023
    18.12.2023

    Witam.

    Chcę dowiedzieć się, jak poprawnie napisać to zdanie. Jaka byłaby poprawna wersja:

    1) Proszę czekać odpowiedzi na swoim mailu.

    lub

    2) Proszę czekać na odpowiedź na swój e-mail.

    Interesuje mnie poprawna odmiana słowa „odpowiedź” w tym zdaniu.

    Dziękuję za odpowiedź.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego