składnia

Znajdziesz tu różnorodne informacje o budowie zdania, o wymaganiach jego składników, o szyku wyrazów w zdaniu, o właściwych formach orzeczenia i jego miejscu w zdaniu, o skrótach składniowych, o zapożyczonych konstrukcjach.

  • z każdym słowem
    27.01.2011
    27.01.2011
    Nurtuje mnie kwestia, czy połączenia z każdym i za każdym są równorzędne, tzn. czy można ich używać zamiennie. Czy poprawne jest „Za każdym słowem Jacka Ania czuła się coraz gorzej”, „Za każdym ciosem uciekało z niego życie”, „Za każdym pociągnięciem pędzla…” itp.? Wydaje mi się, że powinno być jednak z każdym słowem, z każdym ciosem i z każdym pociągnięciem pędzla, ale nie wiem, jak to uzasadnić. Bardzo proszę o wyjaśnienie.
    Pozdrawiam,
    W.T.
  • antagonisty i agonisty
    20.01.2011
    20.01.2011
    Szanowni Państwo!
    Właśnie zmagam się z tekstem o lekach, spośród których niektóre są antagonistami, inne zaś agonistami. I tutaj pojawił się mój problem; otóż czy leki te to agonisty / antagonisty, czy też – pomimo swojej nieożywionej natury – agoniści / antagoniści? W Internecie ta druga wersja wydaje się zdecydowanie przeważać, ale to z kolei rodzi kolejne problemy, gdyż wtedy konsekwentnie należałoby pisać np. działają oni, a nie działają one.
    Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
  • przeznaczone i dostosowane
    19.01.2011
    19.01.2011
    Witam!
    Proszę o wyrażenie opinii na temat poprawności konstrukcji zdania: „Zajęcia dostosowane są dla tych, którzy przygodę z tańcem dopiero rozpoczynają, jak również dla tych, którzy posiadają już pewne umiejętności”.
    Dziękuję i pozdrawiam
    Tadeusz
  • im., czyli imienia
    18.01.2011
    18.01.2011
    Dzień dobry!
    Bardzo proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości, która z podanych nazw jest poprawna – Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich czy Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk.
  • gotowy do stanięcia
    14.01.2011
    14.01.2011
    Dzień dobry,
    przed chwilą w programie telewizyjnym dziennikarka użyła zwrotu gotowy do stanięcia (w kontekście: do walki z kimś). Spieramy się z mężem, czy jest to prawidłowa forma, czy też nie.
    Pozdrawiam
    Ewa Cichońska z Elbląga
  • na mistrzostwach czy w mistrzostwach?
    14.01.2011
    14.01.2011
    Moje uszanowanie.
    Czy poprawne jest mówienie, że dany piłkarz występuje NA, czy W mistrzostwach? To samo tyczy się mundialu. Czy zawodnik gra NA mundialu, czy W mundialu?
    I jeszcze jedna kwestia, mianowicie takie zdanie: „Yksiński i Kowalski nie wystąpią w tym meczu, gdyż dopiero co wznowili treningi po kontuzji”. Czy „…po kontuzjach”?
    Kłaniam się.
  • semantycznie czy końcówkowo?
    11.01.2011
    11.01.2011
    Piszę pracę na temat gramatyki kontrastywnej języka polskiego i niemieckiego (…). Chciałam zapytać o taką jedną rzecz, ponieważ kwestii tej nie mogłam znaleźć w żadnej gramatyce. Chodzi o to, ze jeżeli jest np. słowo nadrzędne OWOC i do tego słowa podrzędne: truskawka, marakuja, gruszka, porzeczka itd., czy przydział rodzaju żeńskiego odbywa się tutaj na zasadzie semantycznej, czy też morfologicznej, końcówkowej?
  • DNA
    11.01.2011
    11.01.2011
    Szanowni Państwo,
    pracujemy w laboratorium biologii molekularnej, gdzie język polski nagminnie miesza się z angielskim. Na przykład dla kwasów nukleinowych nie ma polskich skrótów, nie mówimy kwas dezoksyrybonukleinowy czy kwas rybonukleinowy, ale DNA i RNA i jest to ogólnie przyjęte. Pytanie brzmi: czy powinniśmy mówić ten DNA czy to DNA? Wyizolowałam plazmidowy DNA czy plazmidowe DNA?
    Pozdrawiam
  • na świadectwo czy na świadectwie?
    7.01.2011
    7.01.2011
    Czy piszemy: „Temat projektu realizowanego przez ucznia jest wpisany na świadectwo” czy „…na świadectwie ukończenia szkoły”?
  • szyk składników konstrukcji biernej
    3.01.2011
    3.01.2011
    Witam!
    Która forma zapisu strony biernej jest poprawna: „Kot jest myty przez Maję” czy „Kot myty jest przez Maję”? A może obie?
    Pozdrawiam
  • Jak powiedział funkcjonariusz policji…
    3.01.2011
    3.01.2011
    Szanowni Państwo,
    proszę o informację, czy zdanie „Jak powiedział funkcjonariusz policji, życiu i zdrowiu poszkodowanych nie zagraża niebezpieczeństwo” jest poprawne. Zwrot jak powiedział często jest używany w mediach. Czy nie powinno być powiedział, że…? Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • Czytamy formuły matematyczne
    28.12.2010
    28.12.2010
    Szanowni Państwo,
    mając na myśli pierwiastek z liczby dwa, powinniśmy mówić pierwiastek z dwóch czy pierwiastek z dwa? Dalej: pierwiastek z dwóch iks kwadrat, pierwiastek z dwa iks kwadrat, a może jeszcze inaczej: pierwiastek z dwóch iksów kwadrat?
    Szczęśliwego Nowego Roku
    Tomasz Tarasiuk
  • Babcia i kot siedzieli na werandzie
    19.12.2010
    19.12.2010
    Szanowna Poradnio!
    Wiem, że należy mówić i pisać „Babcia i kot siedzieli” na werandzie, ale ciągle nie mogę zrozumieć, jak tę formę męskoosobową wytłumaczyć. Niedawno ten temat był poruszany, zabrakło jednak wyjaśnienia, skąd się bierze ta forma męskoosobowa.
    Dziękuję.
  • podmiot szeregowy
    12.12.2010
    12.12.2010
    Szanowni Państwo,
    będę wdzięczna za pomoc w następującej kwestii: orzeczenia w jakim rodzaju wymaga podmiot szeregowy dzieci i młodzież? „Dzieci i młodzież maszerowali” czy „…maszerowały”?
    Dziękuję. Łączę wyrazy szacunku.
    Joanna
  • Nie ma komu posprzątać
    9.12.2010
    9.12.2010
    Spotykam się czasem z zupełnie obco dla mnie brzmiącą formą: nie ma komu, oznaczającą: 'nie ma nikogo, kto by…'. Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy jest to forma poprawna. Czy mogę powiedzieć na przykład: „Posprzątać nie ma komu”, czy jednak muszę użyć sformułowania „Nie ma kto posprzątać”?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Gabriela Niemiec
  • dwóch czy dwoje ludzi?
    7.12.2010
    7.12.2010
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne jest połączenie rzeczownika ludzie z liczebnikiem głównym, np. między dwoma ludźmi? Czy powinien być tu liczebnik zbiorowy – między dwojgiem ludzi?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
    Agnieszka
  • czyjaś inna
    6.12.2010
    6.12.2010
    Witam,
    mam wątpliwości co do zastąpienia zdania: „Ta książka należy do kogoś innego” innym (analogicznie do: „Ta książka należy do mnie” – „Ta książka jest moja”). Nie powiem: „Ta książka jest kogoś innego”, ponieważ pytanie: „Kogo jest ta książka” jest niepoprawne; nie po polsku również wydaje mi się [brzmieć] zdanie: „Ta książka jest czyjaś inna”. Czy istnieje poprawa forma takiego zastąpienia danego zdania, czy jest to niemożliwe?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • każda matka, ojciec i dziecko
    5.12.2010
    5.12.2010
    Czy poprawne są wyrażenia typu każda matka, ojciec i dziecko – gdzie tylko pierwszy z rzeczowników jest zgodny z zaimkiem pod względem rodzaju? Jeśli nie, jaki powinien być poprawny zapis?
  • próbować
    4.12.2010
    4.12.2010
    Witam.
    Mam pytanie odnośnie słowa próbować. Zastanawiałam się, czy łączy się ono z biernikiem, czy dopełniaczem, np. „Próbowałam mleko” czy „Próbowałam mleka”?
  • bliski komu/czemu czy kogo/czego?
    1.12.2010
    1.12.2010
    Czy poprawne jest sformułowanie politycy bliscy Radiu Maryja w znaczeniu 'politycy mający kontakty, wspólne poglądy z Radiem Maryja'? Czy nie powinno się powiedzieć politycy bliscy Radia Maryja?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego