wyrazy obce

Znajdziesz tu informacje o pisowni, wymowie, znaczeniu lub pochodzeniu słów, które zostały zapożyczone do polszczyzny. Dowiesz się, czy dane słowo weszło już do naszego języka, albo dlaczego wejść do niego nie może. Poznasz kalki językowe i sposoby zapożyczeń.

  • rollborder

    22.05.2023
    22.05.2023

    Zwracam się do Państwa z pytaniem o wyraz rollborder (a może rolborder?). Czy obie formy są równoważne, czy tylko jedna z nich jest poprawna? Dodatkowo — jaki jest źródłosłów tego słowa? Z pozoru wygląda na anglicyzm, ale ani nie znajduję takiego wyrazu w angielskich słownikach, ani w użyciu w angielszczyźnie.

  • Odmiana nazwiska Ramsay

    18.05.2023
    18.05.2023

    Jak odmieniać nazwisko Ramsay?

    Z góry dziękuję

    D.

  • custom

    10.05.2023
    10.05.2023

    W świecie motocyklistów używa się pojęcia "custom". Czy w poświęconej motoryzacji książce można odmieniać to pojęcie (jeździł customem?).

    Z góry dziękuję

    D.

  • Estremadura

    7.05.2023
    7.05.2023

    Dzień dobry. Dlaczego nazwę hiszpańskiego regionu Extramadura piszemy „Estramadura", a nie „Ekstramadura" (jak np. Meksyk, Teksas, nazwy również pierwotnie hiszpańskie)? Czy miała na to wpływ pisownia portugalska (Estremadura) czy francuska (Estrémadure)?

  • Zagadkowy cywił

    6.05.2023
    6.05.2023

    Szanowni Eksperci,

    Julian Tuwim w wierszu z 1936 r. „Gwiżdżąc sobie a muzom na ulicy poeta rozmyśla o kompetencjach władzy” użył kilkakrotnie wyrazu cywił zamiast spodziewanego cywil (np. „Cywił ci ja, cywił, / Piękna to pozycja, / Dla mnie nie jest żandarm, / Dla mnie jest policja!”). Czy taki zapis to inwencja poety, czy też faktycznie istniała kiedyś taka oboczność? Nie znalazłem wyrazu cywił w żadnym ze znanych mi słowników.

    Z wyrazami szacunku

    Piotr Albin Michałowski

  • Dopełniacz liczby mnogiej rzeczownika dioda

    3.05.2023
    3.05.2023

    Dzień dobry!

    Chciałem zapytać o dopełniacz wyrazu dioda. Na zasadzie analogii z takimi wyrazami jako broda, woda, kłoda czy zgoda, spodziewałbym się odmiany diód (bród, wód, kłód, zgód), . Tym czasem widzę, że dominuje "diod". Proszę o Państwa opinię.


    Pozdrawiam

    Marcin Nowak

  • homofobia

    30.04.2023
    30.04.2023

    Szanowni państwo,

    uczestnicząc w wielu dyskusjach zauważyłem, że naprzemiennie używane są słowa homophobia oraz homofobia. Sam do tej pory używałem jedynie słowa homofobia, jednak czy wyraz homophobia można używać w pisownie języka polskiego na równi z homofobia?

  • Wymowa i odmiana zapożyczeń francuskich

    15.04.2023
    15.04.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego według WSO PWN rzeczownik camembert, który przecież wymawiamy [kamãber], odmienia się jak koncert? Czy nie należałoby podać przy nim takiej samej odmiany jak w przypadku spolszczonego wariantu kamamber (oczywiście z zachowaniem właściwej ortografii)?


    Pozdrawiam serdecznie

    Wieloletni Czytelnik Poradni

  • tajga

    14.04.2023
    14.04.2023

    Szanowni Państwo, jakie jest pochodzenie słowa „tajga”?

  • Rodzaj gramatyczny zapożyczonych skrótowców

    13.04.2023
    13.04.2023

    Miałbym pytanie odnośnie pisowni w przypadku wspólnot 12 krokowych typu NA, AA, SLAA... gdy używamy tylko skrótu np. NA dało, pokazało, nauczyło mnie czy raczej dała, pokazała, nauczyła skoro w domyśle wiadomo, że chodzi o Wspólnotę.

    Która forma jest poprawna w takim przypadku?

    Bardzo dziękuję za państwa służbę!

  • Nazwy liter głagolicy i cyrylicy

    12.04.2023
    12.04.2023

    Chciałem zapytać o to czy mamy "oficjalne" polskie nazwy na litery głagolicy i wczesnej cyrylicy? Jeżeli tak, to prosiłbym o ich wymienienie lub wskazanie źródła z taką listą. Zapytać też chciałem o to jak wygląda sprawa nazw liter współczesnych alfabetów cyrylickich (słowiańskich). Pozdrawiam.

  • Polszczenie imion postaci historycznych

    26.03.2023
    26.03.2023

    Szanowni Państwo.

    Kwestia spalszczania imion monarchów (zwłaszcza europejskich) była poruszana wielokrotnie. Kierunek jest jasny: spalszczamy!

    Pytanie: co z tymi, którzy monarchami nie byli? Bo tutaj, mam wrażenie że panuje ogromny chaos. Kilka przykładów:

    Stalin, bez dwóch zdań, miał na imię Józef. A jego poplecznik i imiennik (!) to już Josif Tito.

    Cesarz Austro- Węgier, Franciszek Józef miał syna, o którym mówimy Frantz Ferdinand. (a książę Karol za życia królowej?)

    Każdy powie Ryszard Wagner, Jan Bach czy Amadeusz Mozart a Vivaldi czy Verdi to już tylko (odpowiednio) Antonio i Giuseppe.

    Wreszcie wisienka na torcie: Iwan (po rosyjsku) Groźny (po polsku)!

    Czy istnieje tu jakaś reguła?

  • Kogo, czego nie ma? Roweru, ale: skutera

    25.03.2023
    25.03.2023

    Dzień dobry,

    zastanawia mnie odmiana słów rower oraz skuter w dopełniaczu. Z tego co udało mi się znaleźć, będzie to odpowienio „roweru” i „skutera”, czy jednak nie powinno być „skuteru”? Brzmi to nienaturalnie, ale byłoby w mysl zasady, że słowa obcego pochodzenia rodzaju męskiego w dopełniaczu mają literę -u, roweru, deseru, itp. Z jakiego powodu w tym wypadku mówimy „skutera”? Z góry dziękuję za pomoc.

  • redoks

    24.03.2023
    24.03.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawia mnie od jakiegoś czasu, jaką część mowy stanowi wyraz „redoks”. Najczęściej jest używany w zbitkach „reakcja redoks” czy „elektroda redoks”, ale z rzadka znajduję też formy „redoksu”, „redoksy” itp. Czy jest to wobec tego rzeczownik używany apozycyjnie, czy to pierwsze użycie kwalifikuje się jako przymiotnik?

  • Feminatywy od zapożyczeń angielskich

    9.03.2023
    9.03.2023

    Szanowni Państwo!

    Mam pytanie dotyczące tworzenia feminatywów w przypadku nazw zawodów z branży IT w jęzku angielskim (używanych w ofertach pracy w języku polskim), np.:

    – „React Developer(ka)”

    – „Sales Specialist” – czy w takiej sytuacji pozostaje zmiana na polski odpowiednik, aby zastosować feminatyw? Tzn.: „Specjalista/tka ds. sprzedaży”?


    Dziękuję i pozdrawiam!

  • Odczytujemy wyraz surrealizm

    5.03.2023
    5.03.2023

    Szanowni Państwo, jaka jest poprawna wymowa słowa „surrealizm”? Tak jak zapisujemy, czy sirrealizm – wymawiamy „i”, zamiast „u”? Jestem w trakcie nagrań audiobooka i lektor nie zgadza się, by przeczytać to słowo tak jak zapisujemy (przez „u”), natomiast ja nigdy nie słyszałem wymowy jako sirrealizm (przez „i”).

  • soft-kelsenizm, softkelsenizm czy soft kelsenizm

    5.03.2023
    5.03.2023

    Szanowni Językoznawcy,

    filozof prawa M. Zirk-Sadowski posługuje się określeniem „soft-kelsenizmu”, żeby opisywać polską recepcję myśli H. Kelsena. Moim zdaniem takie określenie powinno się pisać bez łącznika (softkelsenizm) – zgodnie z regułą [143] WSO i w analogii do np. software'u. Jeśli mam rację, to czy w pracy, w której nawiązuję do obserwacji M. Zirka-Sadowskiego, powinienem pisać softkelsenizm bez łącznika, czy z łącznikiem, ale np. z dopiskiem „[sic!]”?

    Z poważaniem i pozdrowieniami

    J.J.

  • Imię Broggha

    28.02.2023
    28.02.2023

    Witam,

    przyjechała do nas koleżanka z wymiany, która ma dość nietypowe imię – Broggha. Jak powinniśmy je prawidłowo odmieniać przez przypadki? Każde z nas ma inny pomysł i już się pogubiliśmy, jak powinno być właściwie.

    Będziemy wdzięczni za pomoc.

    N.

  • prehistoria

    28.02.2023
    28.02.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego mówimy prehistoria, a nie prahistoria skoro wszędzie indziej stosujemy pra-, np. pradziadek, prababcia, pradziadowie, pradzieje, prasłowianie, prasłowiański, praindoeuropejski itp. Proszę o odpowiedź.

    Pozdrawiam

  • token projektowy

    24.02.2023
    24.02.2023

    W branży projektowania aplikacji komputerowych, mobilnych, oraz stron internetowych, z zachodu coraz częściej przychodzi do nas termin "design tokens". Rozmawiając o tej koncepcji z kolegami w branży w Polsce, niekiedy słychać już pierwsze nieśmiałe próby przetłumaczenia terminu wśród których dominują dwie propozycje: "design tokeny" oraz "tokeny projektowe". I choć emocjonalnie skłaniam się w kierunku stosowania pierwszej propozycji, rozsądek nakazuje mi używać drugiej. Dlaczego?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego