29.1. [143] Co to są wyrażenia przyimkowe
Wyrażenia przyimkowe to połączenia przyimków z rzeczownikami lub przysłówkami, liczebnikami i zaimkami. Zasadniczo pisze się je rozdzielnie bez względu na ich znaczenie pierwotne lub przenośne, np.
Wyrażenia przyimkowe | |
bez | bez liku, bez mała, bez reszty, bez ustanku, bez wątpienia; |
beze | beze mnie; |
dla | dla dwojga, dla nich, dla niepoznaki; |
do | do cna, do dwudziestu, do niego, do pracy, do siego roku; |
mimo | mimo przeszkód, mimo to, mimo woli; |
na | na bok, na co dzień, na czas, na domiar, na jaw, na kształt, na leżąco, na odwrót, na ogół, na opak, na ostatek, na pamięć, na powrót, na pozór, na przykład, na razie, na schwał, na skos, na wspak, na wylot; |
nad | nad miarę, nad wyraz; |
nade | nade mną, nade wszystko; |
o | o ile; |
od | od dawna, od niechcenia, od niedawna, od razu, od rzeczy, od tego; |
ode | ode mnie; |
po | po co, po cóż, po części, po czym, po drugie, po dwadzieścia, po hiszpańsku, po kolei, po omacku, po południu, po prawdzie, po prostu, po staremu, po swojemu, po szlachecku, po trochu, po troszkę, po trzecie, po wszystkim; |
pod | pod dostatkiem, pod spodem, pod warunkiem, pod względem; |
pode | pode mną, pode mnie; |
poza | poza oczy, poza tym; |
przed | przed czasem, przed domem, przed południem; |
przede | przede mną, przede wszystkim; |
przez | przez Europę, przez lasy; |
przeze | przeze mnie; |
przy | przy czym, przy tym; |
spod | spod łóżka, spod oka; |
spode | spode łba, spode mnie; |
sprzed | sprzed domu, sprzed roku; |
sprzede | sprzede mnie; |
u | u góry, u mnie, u nas, u szewca; |
w | w bród, w czas (= w porę, na czas), w dwójnasób, w koło (= w kółko), w oczy, w ogóle, w okamgnieniu, w poprzek, w prawo, w przeddzień, w przód (= do przodu); |
we | we czwartek, we Włodawie, we wrzątku, we wtorek; |
z | z chłopska, z cicha, z dala, z daleka, z grubsza, z lekka, z pomocą, z przeciwka, z rana, z rosyjska, z rzadka, z wolna, z wysoka; |
za | za co, za darmo, za dnia, za granicą, za mało, za mąż, za młodu, za nic, za pan brat, za pięć złotych, za pomocą, za półdarmo, za to, za wiele; |
ze | ze mną, ze skutkiem, ze spodu, ze świadomością, ze wszech miar, ze wszystkim; |
znad | znad morza, znad stawu. |