[164] 44.2. Po rzeczownikach, przymiotnikach, imiesłowach przymiotnikowych, przysłówkach, liczebnikach, zaimkach innych niż przysłowne

44.2.1. [164] Po rzeczownikach, przymiotnikach, imiesłowach przymiotnikowych, przysłówkach, liczebnikach, zaimkach innych niż przysłowne
Cząstki bym, byś, by, byśmy, byście pisze się rozdzielnie po rzeczownikach, przymiotnikach, imiesłowach przymiotnikowych, przysłówkach, liczebnikach, zaimkach innych niż przysłowne:
Samochodem byś chyba pojechał.
Czerwony by się zrobił ze złości.
Psa szczekającego by się nie wystraszył.
Prędko by nie znalazła takiego męża.
Trzech by nie dało rady.
My byśmy dokończyli.
44.2.2. Po zaimkach przysłownych, pytajnych i względnych, jak i odpowiadających im wskazujących:
Pisownia rozdzielna cząstek bym, byś, by, byśmy, byście po zaimkach
dlaczego Dlaczego byśmy nie mieli tam pójść?
dlatego Jest senny, dlatego by było dobrze wracać już do domu.
dokąd Zawsze to samo pytanie, dokąd by jechać na wakacje.
dopóki Dopóki by on został z nami, dopóty by nie było kłótni.
dopóty Dopóty byśmy mogli pozostać w Pradze, dopóki starczyłoby nam pieniędzy.
dotąd Dotąd by ten przedpokój należał do nas, reszta do was.
gdzie Zastanawiam się, gdzie by wysłać dzieci na zimowisko.
jak (= w jaki sposób) Tłumaczył cierpliwie, jak by należało poprawić tę pracę.
kiedy Kiedy byś mógł przyjść do nas?
którędy Zastanawiała się, którędy by przejść, nie mocząc nóg.
odkąd Nie wiedział, odkąd by rozpocząć powtórkę materiału.
odtąd Gdybym mógł, odtąd bym jeździł tam zawsze.
skąd Skąd by miał takie wiadomości?
stamtąd Gdyby się nie zgubili, stamtąd by łatwo dotarli do wioski.
stąd Stąd bym już mogła pójść sama.
tak (= w taki sposób) Jak by zrobił, tak by miał.
tam Tam by można powiesić ten obraz.
tamtędy Tamtędy by było lepiej iść.
wtedy Gdybym przeszedł w eliminacjach, wtedy bym się cieszył.
UWAGA: Jeśli ten sam wyraz w jednym kontekście pełni funkcję zaimka przysłownego, a w innym jest spójnikiem albo partykułą, to stosujemy odpowiednie rozróżnienie w pisowni, np.
gdzież by (= w którym miejscu? — zaimek pytajny), np. Gdzież by można było upchać te roczniki gazet?
gdzieżby ( = wcale nie — w znaczeniu partykuły retorycznopytajnej — czyżby?), np. Gdzieżby ona ci pomogła!
jak by (= w jaki sposób by?), np. Jak by to zrobić, żeby się wszystkim podobało?
jakby (= niby, jak gdyby — w znaczeniu porównawczym), np. Twarz jej była jakby maska;
jakbyśmy (= jeślibyśmy, gdybyśmy, jeżelibyśmy — w znaczeniu warunkowym ), np. Jakbyśmy byli we Wrocławiu, to was odwiedzimy;
jakkolwiek byś (= w jakikolwiek sposób byś — zaimek względny), np. Jakkolwiek byś teraz postąpiła, będzie źle;
jakkolwiekbyś (= chociażbyś — spójnik przyzwolenia), np. Jakkolwiekbyś nie miała czasu, zawsze odwiedź chorą koleżankę.
 
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego