Do zapisywania wielu języków używa się alfabetów innych niż łaciński. Co więcej, liczne kraje stosujące łacinkę używają specyficznych znaków ortograficznych, niestosowanych poza tymi krajami. Wynika stąd konieczność dokonywania transkrypcji bądź transliteracji tekstów obcych zapisywanych np. za pomocą grażdanki^* czy też innych sposobów notacji na alfabet łaciński.

Transkrypcja jest takim sposobem konwersji pisma, który polega na przybliżonym, choć możliwie wiernym, zastępowaniu dźwięków mowy oznaczanych za pomocą jednego alfabetu znakami innego alfabetu. Natomiast stosując transliterację, nie dążymy do naśladowania dźwięków obcego języka, lecz zastępujemy znaki określonego alfabetu znakami alfabetu drugiego, częstokroć z zastosowaniem specyficznych znaków diakrytycznych (tzw. akcentów).

Transliteracja polega więc na przekształceniu graficznej formy tekstu; jest zrozumiałe, że ten zabieg może zostać odwrócony i na podstawie tekstu po transliteracji możemy odtworzyć oryginalny. Ta zaleta transliteracji sprawia, że jest ona stosowana w pracach naukowych, zwłaszcza w naukach filologicznych, a także w bibliotekach naukowych przy sporządzaniu opisów bibliotecznych i katalogowych. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie istniały ścisłe ustalenia dotyczące sposobów transliterowania, które mają z reguły charakter spisanej i urzędowo obowiązującej normy.

Jeśli zaś naukowa ścisłość nie jest wymagana lub też gdy chodzi nam jedynie o przybliżenie brzmień danego języka, stosujemy transkrypcję.

Zasady transliteracji podane w dalszej części tego rozdziału są oparte na Polskiej Normie PN-ISO 9 obowiązującej od 1 lutego 2000 roku: Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie. Natomiast transkrypcja jest zgodna z uchwałami Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk z 20 stycznia 1956 roku, opublikowanymi w Pisowni polskiej (Wrocław 1957).

Zasady te obowiązują nie tylko przy transkrypcji nazw własnych, ale i przy transkrypcji wyrazów pospolitych.