[200] 54.4. Oddzielanie przedrostka od rdzenia

54.4. [200] Oddzielanie przedrostka od rdzenia
54.4.1. W wypadku oddzielania przedrostka od rdzenia kryterium morfologiczne traktujemy jako nadrzędne wobec fonetycznego wtedy, gdy podział wyrazu na sylaby nie pokrywa się z podziałem na cząstki morfologiczne. Wówczas obowiązkowo oddzielamy przedrostek od rdzenia, jeśli jest to przedrostek rodzimy i jeśli jest on wyraźnie jako przedrostek odczuwany. Dotyczy to zarówno przedrostków zakończonych na spółgłoskę (bez-, nad-, naj-, ob-, od-, pod-, przeciw-, przed-, roz-, wes-, wez-), np.
bez·bronny, nad·wrażliwy, naj·uprzejmiejszy, ob·ostrzenie, od·wołać, pod·kład, przeciw·działać, przed·szkole, roz·pruć, wes·przeć, wez·brać,
jak i na samogłoskę (do-, na-, nade-, o-, obe-, po-, prze-, przy-, u-, wy-, za-), np.
do·kleić, na·słuch, na·starczyć, nade·rwać, o·znajmienie, obe·schnąć, po·drzeć, prze·krzyczeć, przy·szkolny, u·rwać, u·zdolniony, wy·prowadzić, za·strzelić.
UWAGA: Jeśli przejrzystość podziału na przedrostek i rdzeń w dzisiejszej świadomości językowej jest już zatarta, można grupę spółgłosek podzielić w zasadzie dowolnie (por. 54.3.), np.
o·dźwierny lub odź·wierny, o·bfity lub ob·fity, o·błok lub ob·łok, o·twór lub ot·wór.
Dopuścić więc też możemy dziś podział: obej·mować, obej·rzeć, doj·rzały, uj·ście obok podziału opartego na zasadzie morfologicznej: obe·jmować, obe·jrzeć, do·jrzały, u·jście.
54.4.2. W wyrazach obcych zaleca się tę samą zasadę oddzielania przedrostka od rdzenia. Szczególnie jest to uzasadnione w wypadku seryjnie powtarzających się przedrostków, np. ad-, anty-, de-, eks-, ekstra-, hiper-, hipo-, inter-, kontr-, post-, pro-, super-, trans-, których odrębność morfologiczna jest dzięki temu wyraźnie odczuwana.
Jednak wobec możliwej nieświadomości owej granicy morfologicznej dopuszcza się przenoszenie wyrazów nieuwzględniające budowy słowotwórczej; należy jednak pamiętać, że świadczy to o mniej starannym przygotowaniu tekstu, np.
hipe·ratom (lepiej: hiper·atom), inf·lacja (lepiej: in·flacja), ins·trukcja (lepiej: in·strukcja), param·nezja (lepiej: para·mnezja), su·blimacja (lepiej: sub·limacja).
 
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego