To ciekawe
Zebraliśmy tu różne ciekawostki językowe z niemal wszystkich dziedzin języka. W tym miejscu dowiesz się czegoś, co Cię z pewnością zainteresuje.
To ciekawe
-
FISKUS to skarb państwa, ale w działaniu. Stąd często myślimy o nim jak o osobie. Możemy znaleźć takie połączenia, jak nieubłagany fiskus.
-
FLORENCJAFlorencja bierze swą nazwę od rzymskiego określenia Florentia ‛kwitnąca’. Miasto założył Juliusz Cezar w 59 roku p.n.e. jako kolonię dla byłych żołnierzy i nadał mu formę obozu wojskowego.
-
FOTELFotel to XIX-wieczne zapożyczenie z języka francuskiego.
-
FRAJDAFrajda to słowo potoczne, satysfakcja – książkowe. Pierwsze pochodzi z niemieckiego, drugie z francuskiego, co potwierdza regułę (a może tylko stereotyp), że francuski dał polszczyźnie wyrazy książkowe, erudycyjne, niemiecki zaś także potoczne.
-
FUDAMENTALIZM to bezwzględna wierność doktrynie, zasadom religii, rygorystyczne ich przestrzeganie. Fundamentalizm nie jest sympatycznym określeniem — zwykle jest zarzutem.
-
Gabinet cieniCzyli: alternatywny rząd, hipotetycznie złożony z aktualnych przedstawicieli opozycji. Mówienie o rządzie jako o gabinecie znamionuje pewną kulturę polityczną.
-
GLOBALNY Globalny dochód to dochód ogólny, całkowity; globalne ujęcie to ujęcie całościowe, uwzględniające wszystkie elementy; globalny zasięg to zasięg powszechny, ogarniający cały świat.
-
Głodne kawałkiCzyli: bzdury. Banialuki, brednie, brechty – wszystko na „b”. Wiele jest określeń, wszystkie emocjonalne. Głodne kawałki się zasuwa, zalewa, wciska, wstawia. Zawsze są mnogie, jednego kawałka, nawet najbardziej głodnego, wcisnąć ani zasunąć się nie da.
-
Gołym okiemCzyli: od razu, bez skomplikowanych badań. Możemy coś widzieć dzięki teleskopowi, mikroskopowi, lupie czy okularom – to, co wyraźne, duże, blisko nas, jest widoczne gołym, nieuzbrojonym okiem.
-
Gorączka złotaCzyli: pogoń za bogactwem. Kiedy bardzo czegoś chcemy, ogarnia nas stan niemal chorobowy; zresztą kiedy się czegoś obawiamy, też (stąd Reisefieber). W Klondike, stolicy Alaski, wszyscy byli opanowani przez epidemię poszukiwania złotodajnych terenów, nawet bezradni poczciwcy jak ten grany przez Chaplina w filmie pod tym tytułem. Dziś ta gorączka jest mniej widoczna, a poszukiwacze zysków raczej widziani są jako zimni kalkulatorzy.Jerzy Bralczyk
-
Gra niewarta świeczkiCzyli: sprawa nieopłacalna, niewarta starań. Częściej chyba spotykana jest taka gra niż jej przeciwieństwo, czyli gra warta świeczki. Bo istotnie: czy wartość świeczki stanowi o rzeczywistej wartości gry?
-
GREJPFRUTGrejpfrut to spolszczona forma angielskiego grapefruit, dosłownie ‛owoc winogron’. Źródłem nazwy angielskiej jest prawdopodobnie to, że grejpfruty rosną w skupiskach, które mogą przywodzić na myśl kiście winogron.
-
GRÓBGrób pochodzi od słowa prasłowiańskiego, które powstało od czasownika grebti ‛grzebać, rozgarniać wierzchnią warstwę ziemi’, a także ‛drapać, skrobać’.
-
Gruba kreskaCzyli: odcinanie się od przeszłości. Pierwszy demokratyczny premier grubą linią chciał odkreślić przeszłość, zrywając z nią, pokazując możliwość rozpoczęcia wszystkiego od nowa, na własny rachunek.
-
GRUDZIEŃGrudzień to etymologicznie ‛okres, gdy ziemia jest pokryta grudami’, oczywiście na skutek mrozu.
-
Gruszki na wierzbieCzyli: coś bardzo pożądanego, ale niemożliwego do uzyskania. Takie gruszki najczęściej się obiecuje, a właściwie tak się określa obietnice nie do spełnienia.
-
IGNORANCJA to nieświadomość lub nieuctwo. Ignorant to nieuk. Mówimy tak o kimś, kto mimo niewiedzy zabiera głos.
-
IMPONDERABILIA to rzeczy i sprawy trudne do uchwycenia, nie dające się obliczyć ani zmierzyć — ale wywierające wpływ na nas i nasze działania.
-
INFRASTRUKTURA umożliwia życie: to urządzenia i instytucje zapewniające usługi, komunikację, transport, zdrowie, oświatę.
-
Iskra bożaCzyli: talent. A właściwie coś więcej, coś, co ożywia, inspiruje i swojego posiadacza, i otoczenie. Iskra to metafora inicjacji działania, z iskry powstaje płomień (stąd nazwa rewolucyjnej gazety bolszewików).
