Łatwo pomylić
Zgromadziliśmy tu słowa, które łatwo pomylić, a których mylić nie wypada. Warto zapoznać się z nimi.
Łatwo pomylić
- NÓŻ, NUŻ
-
OBSKURNYTo mało sympatyczne słowo, którym nisko oceniamy czystość i elegancję miejsca lub czyjąś powierzchowność, wydaje się swojskie, także ze względu na treść.
- OBUMRZEĆ, ODUMRZEĆ
-
OBYDWAJGdy mowa o dwóch (lub dwu) mężczyznach (lub chłopcach), używamy liczebnika dwaj. Gdy chcemy zaznaczyć, że i jeden, i drugi, mówimy obaj.
-
ODSETEK, ODSETKIOdsetek – zwykle w liczbie pojedynczej – to procentowy udział czegoś w czymś, por. „(...)odsetek młodzieży z rodzin chłopskich czy robotniczych na studiach okazał się w PRL niższy niż przed wojną, gdy powszechnie obowiązywało czesne” (Rzeczpospolita).
- ODTAJAĆ, ODTAJNIAĆ
- ODWIEŚĆ, ODWIEŹĆ
-
OGÓREKKiedyś nazwa tego warzywa zapisywana była przez u proste, otwarte, co było zgodne z jej pochodzeniem, wcale zresztą nie germańskim – odwrotnie, to Niemcy wzięli ją od nas.
-
OHYDNYTo słowo pochodzenia wschodniego, ale połączenie –hyd- z koniecznie tutaj dźwięcznym h wydaje się tak dobrze wyrażać pejoratywną estetyczną ocenę, że i w nazwisku skrajnie negatywnego bohatera opowiadania Stevensona, Mr. Hyde’a, i w nazwie świątyni wolności słowa, Hyde Parku, dostrzegamy coś fonetycznie i graficznie nieprzyjemnego.
-
OPONENT, OPORTUNISTANasz oponent w sporze lub dyskusji to osoba zajmująca stanowisko przeciwne do naszego. Oportunista natomiast to nie ktoś, kto stawia opór (jak się czasem mylnie przypuszcza),
-
ORYGINALNYŁacińskie originalis oznaczało coś pierwotnego, początkowego. To, co pierwotne, jest prawdziwe, to nie kopia, to oryginał.
-
OSŁAWIONY, SŁAWETNYOsławiony i sławetny nie są synonimami wyrazu sławny. Ten ostatni w zasadzie ma wydźwięk pozytywny, osławiony i sławetny natomiast przekazują zwykle ocenę negatywną, por. „Osławiony rosyjski szpieg Władimir Ałganow znalazł się w centrum uwagi również na Litwie” (Rzeczpospolita), „Z tego okresu pochodzi sławetne powiedzenie, iż na półkach był tylko ocet” (W. Jaruzelski, Pod prąd).
-
PARAFRAZA, PERYFRAZAParafraza jakiejś wypowiedzi, w szczególności utworu literackiego lub muzycznego, to ich swobodne przetworzenie zachowujące związek z oryginałem, a także wynik tej czynności, czyli nowa wypowiedź powstała w taki sposób.
-
PARALELE, PARANTELEParalele to porównania rzeczy lub zjawisk podobnych pod jakimś względem (np. przeprowadzać paralele między sztuką a życiem), to także podobne elementy należące do różnych rzeczy lub zjawisk (np. znajdować paralele między światem ludzi a światem zwierząt).
-
PASOŻYTTak nazywamy różne szkodliwe organizmy, żywiące się ciałem nosiciela. Ponieważ często takie żyjątka usadawiały się w okolicach odbytu i tam się pasły, nazwano je od tego trybu życia pasorzytami, czyli ‘pasącymi się na rzyci’.
-
PĄCZEKPolski to wyraz, i gdy oznacza zalążek kwiatu, i gdy nazywa smaczne ciastko (choć właściwie rzadko myślimy o nadziewanym i lukrowanym pączku jako o ciastku).
- PODKÓWKA, PODKUWKA
-
PODWINĄĆ SIĘ, POWINĄĆ SIĘSłowo podwinąć nie budzi wątpliwości: można podwinąć nogawki spodni, pies może siedzieć z podwiniętym ogonem, a ktoś obok psa – na podwiniętych nogach.
-
PONADDZIEWIĘĆSETDZIEWIĘĆDZIESIĘCIODZIEWIĘCIOIPÓŁLETNIZa niespełna pół roku będzie tysiącletnim, ortograficznie nikogo niedziwiącym wcale. Dziewięcioletni też
-
POTEMPo czem? Pytaliśmy dawniej w sytuacjach, w których dziś pytamy po czym? I można było odpowiedzieć po tem, dodając, po czym, po jakim zdarzeniu na przykład.
