ODTAJAĆ, ODTAJNIAĆ

ODTAJAĆ, ODTAJNIAĆ
Odtajać może ziemia pokryta śniegiem lub lodem – znaczy to, że śnieg i lód się na niej roztopi. Ponieważ samo tajać znaczy ‛topnieć, rozpuszczać się’, więc słowo odtajać może wydawać się nielogiczne, inaczej niż roztajać, które też jest notowane w słownikach.
Odtajać zostało utworzone na wzór czasownika odmarznąć, w którym cząstka od- występuje w swojej typowej funkcji, wskazując na działanie przeciwne do czegoś, o czym mowa w wyrazie podstawowym. Niejasna budowa słowa odtajać może powodować mylenie go z odtajniać. To ostatnie pochodzi od przymiotnika tajny i znaczy ‛sprawiać, że coś przestaje być tajne’, a cząstka od- ma w nim funkcję podobną jak w odmarzać. W czasownikach odprzymiotnikowych inicjalne od- miewa też przeciwne znaczenie – ‛przywrócić komuś lub czemuś jakąś cechę’, por. odnowić, które nie znaczy ‛sprawić, że coś przestanie być nowe’, ale wręcz przeciwnie.
Mirosław Bańko
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego