Słowa mylone

Słowa mylone
Dlaczego dwa słowa – choć do siebie podobne – znaczą zupełnie co innego, a ich zamiana może skutkować w najlepszym razie zabawnym nieporozumieniem. Tutaj zapoznasz się z parami takich właśnie słów, które często mylimy.
 
  • METEOR, METEORYT
    Meteor to kamienna lub metaliczna bryła, która, lecąc przez atmosferę ziemską, rozżarza się i świeci, przez co wygląda jak spadająca gwiazda.
  • MÓR, MUR
    Mór to inaczej zaraza, słowo pochodzące od prasłowiańskiego moriti ‛zabijać, uśmiercać’ i poprzez nie spokrewnione z innym, dziś też rzadkim rzeczownikiem, występującym tylko w zwrocie na umór (np. pić na umór), który znaczy ‛bez opamiętania’, a etymologicznie ‛do śmierci’.
  • MÓWKA, MUFKA
    Mówka to mała przemowa, nazywana tak z lekceważeniem, por. palnąć mówkę. Mufka (z niemieckiego Muffe) to
  • NAWARZYĆ, NAWAŻYĆ
    Nawarzyć znaczy ‛nagotować’, np. „Nawarzyła kaszę i wylała na stół” (Linde). Dziś słowo to można spotkać głównie w
  • NÓŻ, NUŻ
    Wyrazy nóż i nuż trudno pomylić, powstaje jednak wątpliwość, jak zapisywać potoczny zwrot a nuż, widelec. W niniejszym słowniku podano właśnie taką pisownię, nawiązującą do zwrotu a nuż, który w potocznym a nuż, widelec znalazł żartobliwe rozwinięcie.
  • OBUMRZEĆ, ODUMRZEĆ
    Obumrzeć to słowo wciąż żywe, por. obumarłe drzewa, obumierająca tradycja. Odumrzeć jest przestarzałe i może być dla wielu czytelników zagadką.
  • ODSETEK, ODSETKI
    Odsetek – zwykle w liczbie pojedynczej – to procentowy udział czegoś w czymś, por. „(...)odsetek młodzieży z rodzin chłopskich czy robotniczych na studiach okazał się w PRL niższy niż przed wojną, gdy powszechnie obowiązywało czesne” (Rzeczpospolita).
  • ODTAJAĆ, ODTAJNIAĆ
    Odtajać może ziemia pokryta śniegiem lub lodem – znaczy to, że śnieg i lód się na niej roztopi. Ponieważ samo tajać znaczy ‛topnieć, rozpuszczać się’, więc słowo odtajać może wydawać się nielogiczne, inaczej niż roztajać, które też jest notowane w słownikach.
  • ODWIEŚĆ, ODWIEŹĆ
    Odwieść kogoś możemy od złych zamiarów, czasownik ten jest pokrewny wyrazom wieść (np. palcem po mapie) i wodzić (np. wzrokiem).
  • OPONENT, OPORTUNISTA
    Nasz oponent w sporze lub dyskusji to osoba zajmująca stanowisko przeciwne do naszego. Oportunista natomiast to nie ktoś, kto stawia opór (jak się czasem mylnie przypuszcza),
  • OSŁAWIONY, SŁAWETNY
    Osławiony i sławetny nie są synonimami wyrazu sławny. Ten ostatni w zasadzie ma wydźwięk pozytywny, osławiony i sławetny natomiast przekazują zwykle ocenę negatywną, por. „Osławiony rosyjski szpieg Władimir Ałganow znalazł się w centrum uwagi również na Litwie” (Rzeczpospolita), „Z tego okresu pochodzi sławetne powiedzenie, iż na półkach był tylko ocet” (W. Jaruzelski, Pod prąd).
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego