na��
Ciekawostki
Kto się na gorącym sparzył, ten na zimne dmucha
mówimy, mając na myśli to, że
Czekać na Godota
Czyli: odwlekać działanie, pozorując to czekaniem na coś, o czym wiemy, że
Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci
mówimy, mając na myśli
Dzielić włos na czworo
Czyli: rozpatrywać coś nazbyt dokładnie. Pedantyczność jest uważana za przywarę, dokładność jest raczej cnotą.
Głodnemu chleb na myśli
mówimy, gdy
Gruszki na wierzbie
Czyli: coś bardzo pożądanego, ale niemożliwego do uzyskania. Takie gruszki najczęściej się obiecuje, a właściwie tak się określa obietnice nie do spełnienia.
Lepszy wróbel w garści (w ręku) niż gołąb na dachu
lub Lepszy wróbel w ręku niż dzięcioł na sęku mówimy, mając na myśli to, że
Łaska pańska na pstrym koniu jeździ
mówimy, mając na myśli to, że
Na bezrybiu i rak ryba
mówimy, mając na myśli to, że
Na dwoje babka wróżyła
Czyli: albo tak, albo
Na dwoje babka wróżyła
mówimy, jeśli
Na jednej nodze
Czyli: szybko, od razu. Wydawałoby się, że biec
Na jedno kopyto
Czyli: jednakowo. Szewstwo dało językowi
Na lipę
Czyli: na niby, dla pozoru; niesolidnie, oszukując. Na lipę to tytuł jednego z piękniejszych
NA OGÓŁ
Wprawdzie znaczenie ogólności, tkwiące w tym wyrażeniu, nie odwołuje się wprost do słowa ogół, ale w naszej świadomości językowej nie zrosło się jeszcze tak wyraźnie w jeden wyraz.
NA PEWNO
Czy na pewno naprawdę piszemy rozłącznie?
Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą
mówimy, mając na myśli to, że
Na układy nie ma rady
mówimy, mając na myśli to, że
Na złodzieju czapka gore
mówimy, mając na myśli
Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło
mówimy, mając na myśli to, że
Pieniądze leżą na ulicy
mówimy, mając na myśli
Pisz do mnie na Berdyczów
Czyli: zrywam z tobą stosunki, nie pisz do mnie, odczep się. To nieduże miasto
Połamać sobie na czymś zęby
Czyli: nie dać czemuś rady. Czasem ostrzymy sobie na coś (czy na kogoś) zęby, mając wielką ochotę. A potem sobie te ostre zęby łamiemy.
Przyszła kryska na Matyska
mówimy tak, jeśli
Siła złego na jednego
mówimy, jeśli
Spaść na cztery łapy
Czyli: uniknąć konsekwencji złego postępowania, wyjść cało z trudnej sytuacji. Kotu przypisujemy umiejętność spadania na cztery łapy bez kontuzji.
Spocząć na laurach
Czyli: zadowalając się dotychczasowymi osiągnięciami, zaprzestać działania. Wydaje się to powiedzenie antyczną metaforą, a ma raptem dwieście lat, i wzięte zostało z prywatnego listu żony pruskiego króla.
Stawać na uszach
Czyli: robić wszystko, żeby osiągnąć cel. Stawanie na uszach jest nie tyle trudne, co niemożliwe. Wskazuje jednak na to, że
Trafiła kosa na kamień
mówimy, jeśli
Woda na czyjś młyn
Czyli: sprawy i okoliczności sprzyjające planom, częściej złym. Młyn to bardzo pożyteczne urządzenie, daje dobre metafory, jak choćby młyny boże, które mielą powoli, ale pewnie.
Wypłynąć na szerokie wody
Czyli: zacząć działać w szerokim zakresie. Metaforyka żeglarska nie jest u nas szczególnie rozwinięta, ale czasem pozwala na wyrażenie dużej skali.
Zamienił stryjek siekierkę na kijek
mówimy, mając na myśli
Zostawić kogoś na lodzie
Czyli: zawieść czyjeś nadzieje, oszukać kogoś, pozbawić go pomocy w trudnej sytuacji. Nieraz obiecujemy ludziom złote góry i potem nic.
Synonimy
Zagraj z nami!
