się to już w komunistycznej Polsce, gdzie na władzę partyjną nałożono władzę wojskową. To samo dzieje się, może trochę mniej jawnie, w Związku Sowieckim, ale owa tendencja prawdopodobnie przybierze na sile wraz ze wzrastającym rozczarowaniem ideologicznym. Silny nacjonalizm dochodzi niewątpliwie do głosu wśród przywódców chińskich. Chociaż może to podkopać dalszą żywotność doktryny komunistycznej, to jednak rozniecanie nacjonalizmu z pewnością dodaje siły impulsom autorytarnym. Wzmacnia ono te instytucje władzy, które mogą najskuteczniej przetransponować symbole nacjonalistyczne w rządy dyktatury, hamując tym samym rozwój demokracji.<br> Byłoby jednak rzeczą niesłuszną całkowicie wykluczyć, że postkomunizm podąży w bardziej demokratycznym kierunku. W niektórych państwach komunistycznych &lt;orig&gt;samoemancypacja&lt;/&gt; społeczna