dyskusja między indywidualistami i kolektywistami jest tylko nową postacią średniowiecznego sporu o uniwersalia, który z kolei ma Platona za ojca. Jak państwo pamiętacie, dla wielkiego Greka rzeczy widzialne były jedynie niedoskonałym odbiciem idei. Nie jednostki były dlań rzeczywiste - ale (właśnie!) ludzkość. To stanowisko zostało w średniowieczu nazwane realistycznym. Umiarkowany realista Abélard zupełnie słusznie stwierdził, że by zaistniał indywidualny głos <foreign>(vox)</>, musi istnieć jego przesłanka, mowa <foreign>(sermo)</>. Jeżeli przełożymy te średniowieczne terminy na współczesne, to powiemy tyle: jedynie uprzednie istnienie dialogu umożliwia monolog. (Mówca zatrzymał się na chwilę, chcąc podkreślić wagę ostatniego zdania.) Co to znaczy? To, że jedynie organizacja wspólnoty umożliwia