włączali do swego programu uwłaszczenie chłopów. Planowano rozbudowę związków podporządkowanych: wśród ziemiaństwa, urzędników, wojska, kleru i oczywiście w szkołach.<br>Pracę przygotowawczą, obliczoną na długie lata, w 1823 r. rozbiły aresztowania.<br>Sam Nowosilcow zjechał do Wilna na śledztwo. Od jednego z uwięzionych filaretów wydobył nazwiska Zana, Mickiewicza i innych przywódców młodzieży. Indagacje objęły czwartą część studentów, pociągnęły za sobą dymisję 4 profesorów i kuratora Czartoryskiego. Filomatom udało się za to osłonić pozostałą na wolności kadrę kierowniczą i jej najgłębsze sekrety. Po rocznym śledztwie 20 spośród uwięzionych, w tym Mickiewicza, przeniesiono na posady urzędowe w głąb Rosji. Kary nie były surowe, lecz wystarczyły