nie krzywdząc - zapisywał się w pamięci partnerów, smakując cudzą (i swoją!) odrębność i osobliwość! Więcej: choć nieśmiało, zaczął sobie na ludziach eksperymentować... Działał więc estetycznie, stawał się powoli artystą. Jako artysta nie musiał poczuwać się do konsekwencji... ale też nie upoważniał się do żadnej władzy nad bliźnimi oprócz władzy dziwienia.<br>Kształtował więc siebie jako bohatera i siebie jako pisarza jednocześnie. Dlatego można powiedzieć, że Ferdydurke, a ściślej historia Józia spełnia wszelkie wymogi powieści edukacyjnej... Lub może raczej - autoedukacyjnej?<br><br>VIII<br><br>Ciekawa rzecz, że żaden z licznych znawców i admiratorów Ferdydurke nie zadał sobie naprawdę pytania, po co właściwie Gombrowicz wsunął w powieść