światem tkwi prawdziwy kurdupel, człowiek, i dzięki niemu ten mechanizm funkcjonuje.<br><br>5.<br>Wracam do Pouleta i jego rozważań. Zestawia on dwa cytaty. Pierwszy ze św. Augustyna, który charakteryzować ma myśl siedemnastego, jansenistycznego wieku: "Gdyby Bóg odebrał twórczą siłę rzeczom, które stworzył, popadłyby one znowu w pierwotną nicość". I drugi, z Mably'ego, charakterystyczny dla wieku osiemnastego: "Jeśli w pewnych chwilach nie zostaliście dotknięci żadnym odczuciem bólu czy rozkoszy, niepokoju czy nadziei, wasza dusza, pozbawiona myśli i czynu, jakby unicestwia się i oddziela od ciała". I komentuje:<br><gap><br>Karzeł nie chce już dłużej skrywać się wewnątrz mechanicznej zabawki. Niespodziewany efekt sceniczny: oto ex machina