aż do rdzenia człowiekiem, tylko człowiekiem. Warunkiem możliwości świadomości śmierci jako nadanej wartości soterycznej, jako wartości soterycznej utworzonej, ukonstytuowanej przez siebie, jest świadomość własnej mocy, własnych uprawnień soterycznych, a ostatecznie świadomość tego, że się radykalnie wyrasta ponad człowieczeństwo. I tak okazuje się, że sprzeczność jest dylematem. Dylemat ten jest wielowarstwowy. Poza dylematem przeżywania śmierci kryje się dylemat o wiele głębszy, bardziej zasadniczy i bardziej tajemniczy - dylemat dwoistej świadomości ludzko-boskiej Jezusa. W momentach, gdy świadomość ludzka zdaje się w Nim dominować, np. w Ogrojcu lub na krzyżu, ma On przeświadczenie o konie-czności poddania się śmierci i jej wartościom. W momentach