sposób nie doszło w Rosji do rozwinięcia się "demokracji szlacheckiej" ani do współdziałania dworian i mieszczaństwa w dążeniu do wpływu na losy państwa. Ujarzmiwszy chłopów, dworianie podporządkowali się silnej władzy państwowej, ograniczającej ich swobody, ale chroniącej przed gniewem ludu. Już za czasów cara Aleksego wybuchł on w groźnym powstaniu Stefana Razina (1670 r.). Nie miało to być ani ostatnie, ani największe powstanie chłopskie. <br><br> Dalsza walka o ustrój toczyła się między absolutyzmem a oligarchią. Coraz większą rolę odgrywali fachowcy od rządzenia - diacy, czyli coraz liczniejsi funkcjonariusze coraz liczniejszych urzędów centralnych (prikazów). Przez te urzędy wiodła droga awansu dla ludzi z ubogiego dworianstwa