największą rolę na Mazowszu zaczęła odgrywać - leżąca w samym środku monarchii jagiellońskiej - Warszawa. Nad miastem górował gotycki zamek - siedziba książąt mazowieckich, a potem królów polskich - położony nad skarpą wiślaną. Nie opodal wznosił się kościół pod wezwaniem Św. Jana, a dookoła ratusza na pobliskim rynku stały w większości murowane kamieniczki mieszczańskie. Stare Miasto, jak już wówczas nazywano tę część grodu, było opasane podwójnym pierścieniem murów i głęboką fosą. Obok powstawało tzw. Nowe Miasto o charakterze przemysłowo-handlowym, gdzie skupiały się liczne browary, spichlerze i młyny. W dni targowe zjeżdżali do Warszawy obcy kupcy przywożąc korzenie, wina, tkaniny jedwabne i przedmioty zbytku, zaopatrywali się