mówienie, dlatego jeśli tylko rodzice zauważą coś niepokojącego, natychmiast powinni odwiedzić stomatologa i logopedę. Na powstawanie wad wymowy wpływ mają też inne czynniki, m.in. zbyt długie podawanie maluchowi wyłącznie pokarmów o płynnej konsystencji. Hamuje się w ten sposób odruch żucia, język nie ćwiczy się do rozpoczęcia pracy przy artykulacji. Z tego powodu maleństwo później niż rówieśnicy zaczyna wymawiać pierwsze dźwięki lub zniekształca je. Logopedzi odradzają też zwracanie się do dziecka zbyt pieszczotliwie, przekręcając wyrazy, bo można w ten sposób utrwalić nieprawidłowe wzorce językowe i znacznie przedłużyć okres zmiękczania głosek. Gdy maluch wypowiada pierwsze słowa, a potem zdania, uważnie go słuchajmy. Im wcześniej