wnioskowania indukcyjnego należy do z góry określonej klasy zdań; wnioskowanie wyróżnia ze zbioru konkluzji możliwych tę właśnie, którą się akceptuje w świetle danych doświadczenia i ze względu na przyjętą regułę. Sytuacja taka nie zachodzi w przypadku konstruowania teorii: klasa założeń "nadbudowywanych" nad danymi doświadczenia nie jest i nie może być a priori zdefiniowana. W tym właśnie sensie budowa teorii jest działalnością twórczą.<br>Teorie wyjaśniająco-predykcyjne (zwane też czasem modelami matematycznymi odpowiednich klas zjawisk) nie dotrzymują kroku wynikom uzyskanym w trybie bezpośredniego wnioskowania z doświadczenia. Jest to zupełnie zrozumiałe, jeśli weźmie się pod uwagę wymagania, jakie stawia kompetencjom oraz pomysłowości badacza adekwatne wyjaśnienie