ideologicznych do klasowo pojmowanych interesów gospodarczych - prowadzi często do skrajnych uproszczeń. Tak właśnie ma się sprawa z tezą o drobnomieszczańskim charakterze ruchu anarchistycznego, która nawet we Francji i w Jurze, gdzie czynnik ten był najsilniejszy, nie jest w stanie wyjaśnić popularności idei kolektywistycznych i komunistycznych. Bianco kończy swoją drobiazgową analizę anarchizmu z rejonu Marsylii stwierdzeniem, że ani ideały, ani uczestnicy tamtejszych grup "w niczym nie potwierdzają sugestii jakoby był to ruch drobnomieszczański". <br>Spośród innych wyjaśnień narodzin ruchu anarchistycznego na szczególną uwagę zasługują tezy Jamesa Jolla, który widzi w nim połączenie dwóch różnych tradycji: średniowiecznej, chiliastycznej wiary oraz oświeceniowego racjonalizmu. Ta dwoistość