Russell, Zoccoli) budzi uzasadnione wątpliwości. Jednakże samo uznanie historycznych uwarunkowań i chronologicznych ograniczeń ruchu anarchistycznego nie przesądza jeszcze wcale o uzgodnieniu stanowisk. Chociaż zdecydowana większość autorów sytuuje początki ruchu w wieku dziewiętnastym, ci, którzy przypisują mu charakter parareligijny, dostrzegają jego istnienie już w czasach Lutra i Kalwina. Kropotkin dopatrywał się anarchizmu w działaniach mas ludowych podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Koncepcja ta zakładała, że ruch anarchistyczny nie potrzebował inspiracji z zewnątrz, że był spontanicznym, samodzielnym "odkryciem" mas. Wielu innych anarchistów, przede wszystkim zaś Nettlau, z którymi Kropotkin spierał się zawzięcie w tej sprawie, rolę sojusznika przypisywało ideologii libertarnej trafiającej na podatną glebę