należy, że oderwanie się od ND w znacznej mierze nastąpiło pod presją robotniczej masy członkowskiej.<br>Rozdźwięk między patriotycznym frazesem a ugodowymi czynami polityki ND powodował, że "żywsze i dzielniejsze jednostki zaczęły czuć się nieswojsko w jego atmosferze, niektórzy występowali zupełnie z organizacji, inni usuwali się od pracy, ogół zaś ogarniała apatia i zniechęcenie. W takich warunkach rozłam stał się koniecznością niezbędną dla ocalenia samego wprost istnienia NZR, gdyż inaczej spotkałby go ten sam los, co narodową organizację ludową. To były zapewne motywy działania tych, co oderwanie się NZR od ND zainicjowali i przeprowadzili - działaczy inteligenckich. I co znamienne, nigdy nie uważali