Tu znów grać muszą pokrewieństwa psychiczne, dla których przestrzeń wieków nie znaczy.<br>Gdy Rzym zaczyna się pod naciskiem barbarzyńców rozkładać, a ze Wschodu wkracza do sztuki świat abstrakcji i fantastyki, powstaje sztuka bizantyńska, ginie widzenie epikurejskie xenionów, przedmioty tracą czar delikatny i zmysłowy, obrastają twardym konturem. Natura ulega coraz bardziej arbitralnej deformacji i stylizacji. Przedmiot w bizantyńskich wczesnochrześcijańskich mozaikach: potrawy Ostatniej Wieczerzy, kałamarze ewangelistów - nabiera form uproszczonych i brutalnych. Ileż konkretnych analogii z reakcją antyimpresjonistyczną Cézanne'a, a potem kubistów. Sztuka przechodzi od realizmu pierwszych wieków po Chrystusie aż na granice ideogramu. Martwa natura zostaje usunięta na margines sztuki jako atrybut znowu