Ustawione przy źródełku zachęcały do modlitwy, podzięki za dar krystalicznie czystej wody. Związek z woda występuje także w podaniach z nią związanych, zwłaszcza w takich, które dotyczą rzek i strumieni. Często tematem jest krzyż, który prąd wodny wyrzucił na brzeg, a okoliczna ludność uroczyście go wkopała w ziemię, otaczając szczególna czcią. <br>Krzyże i kapliczki chroniły przed złem, które czaiło się wszędzie, zwłaszcza o zmroku, kiedy mgły snuły się nad łąkami, a wyobraźnia pozwalała doszukiwać się w nich postaci budzących grozę. Błędne ogniki mamiły, prowadziły na bagna i topiele. W słyszanych od dziecka bajkach, bajdach i "straszliwych a prawdziwych opowieściach" człowiekowi groziły