samorzutne połączenie wszystkich opinii - integrację intelektualną, moralną i polityczną [...]&lt;/&gt;" - komentuje Adam Sikora.<br>Zarówno u Hoene-Wrońskiego, jak u Towiańskiego czy nawet Mickiewicza dominuje elitaryzm poznawczy. Tylko wybrani mieli zmieścić się na wysepce Absolutu, która w dodatku pogrążyła się w mroku tajemnicy. "&lt;q&gt;Człowiek jest narzędziem widzialnym, przez które czyni niewidzialna kraina ducha&lt;/&gt;" - powiadał Towiański, który w przeszło trzydzieści lat po Wrońskim doznał nowych objawień. I nawoływał do kultywowania "ojczyzny wewnętrznej", w której mógłby się schronić ucywilizowany Dobry Dzikus, chadzający z dziełami romantyków pod pachą. Wyznaczono mu lokum w przeszłości lub w przyszłości, ponad ziemią lub w głębinach ducha, a zawsze tak, aby