zauważył Baczko - bez utopii nie ma ideologii - to nie jej obecność lub brak interesował zebranych, nie w jej kategoriach dyskutanci wyrażali potrzebę sformułowania programów i prognoz rozwoju społeczeństwa post-komunistycznego. Nikogo, z wyjątkiem nielicznych na sali przedstawicieli partii legitymujących się doktrynami, nie oburzał fakt oczywisty, że programy te muszą być eklektyczne i wykorzystywać mogą elementy projektów i realizacji sprawdzonych w różnych krajach niezależnie od ich ustroju (np. elementy socjalizmu w socjaldemokracji, parlamentaryzm, pluralizm itp.).<br>Zatem nie w ideologicznych kategoriach sformułował Kende swoje twierdzenie, że problem powrotu do kapitalizmu społeczeństw Europy Wschodniej nie wchodzi w rachubę, jest, w rozważaniach o możliwych formach