to niezwykle bolesny moment XIX wieku. Ile prądów filozoficznych sprzysięgło się przeciwko niemu! A jednak wciąż daje o sobie znać. Raz zjawia się pod postacią tęsknoty za tym, co pozytywizm przekreślił, kiedy indziej w formie nadziei na powtórne wcielenie, to znów źle maskowanego buntu przeciwko bezdusznemu światu i przeciw drewnianym faktografiom nauk pozytywnych, ślepych na wszelką wzniosłość. Jeżeli, jak to sugerują niektórzy komentatorzy Rilkego, w jego poezji anioł jest symbolem wcielającej się boskości, nic lepiej nie obrazuje chrystologicznych dramatów wieku niż zakończenie siódmej Elegii duinejskiej: <page nr=266> <q>Nie myśl, że wzywam, Aniele, a gdybym nawet cię przyzywał. - Ty byś nie przyszedł, gdyż zew