r. otworzył otchłań klęsk. Wacław, który tak niedawno z wyboru, z poczucia solidarności walczył o sprawę ludu hiszpańskiego, teraz stanął przed nakazem sumienia - przedrzeć się do Polski, walczyć o sprawę najbliższą. Powrót do Polski prowadzić będzie bardzo okrężną drogą. Z Marsylii wraz z grupą Dąbrowszczaków w lipcu 1940 r. zaczynają formować się grupy polskich komunistów, które przedzierać się będą do kraju. Wśród nich było miejsce Wacka. <br><br> W odezwie programowej powstającej Polskiej Partii Robotniczej, którą wkrótce dostanie do rąk, sformułowane zostaną postulaty jakby jego życiem pisane.<br><br> Pierwsza Grupa Inicjatywna PPR z Marcelim Nowotką, Pawłem Finderem, w której znajdował się też Piotr Kartin