życie dążył do osiągnięcia tych szczytnych ideałów, nieobce były niepokój i widok rozlewanej krwi. Kompozytor przeżył horror i barbarzyństwo obu wojen światowych, koszmar rewolucji, wojny domowej i stalinizmu. Jako obywatel totalitarnego państwa zdołał wprawdzie uniknąć czystek politycznych, lecz jako twórca nie uszedł przed brutalnymi nagonkami urządzanymi bezpośrednio na niego przez funkcjonariuszy reżimu. Prawdopodobnie utracił wiarę, z której mógłby czerpać pociechę - w każdym razie deklarował się jako ateista. Dokąd więc on, bezbronny twórca, był w stanie uciec przed okropieństwami i okrucieństwami swego czasu i miejsca? Dokąd mógł się schronić i gdzie szukał azylu? W czym upatrywał ideałów piękna, miłości i prawdy? <br>Piękno