opisanym, napiętnowanym "ich" złu - zabrakło przenikliwości, a może tylko odwagi, by tropić cząstkę zła także i w nas obecną, wymagającą cierpliwego rozpoznania i nazwania. Wszakoż potrzebniejsza i bardziej efektywna politycznie od samopoznawczych i samokrytycznych aktów była wiara w to, że tylko nasze okopy ma w nieustającej opiece Najświętsza Panienka, że honor i godność Polaków - według niemożliwych do podważenia przekonań lat osiemdziesiątych - znajdują schronienie w poezji Zbigniewa Herbeta lub eseistyce Adama Michnika.<br> Pomimo pięknych ideałów, jakie głosiła - zwłaszcza zaś ideału tolerancji dla cudzych postaw i poglądów - etykę opozycjonistów cechowała restrykcyjność. Będąc zalecaną normą postępowania indywidualnego oraz polityczną w istocie perswazją pożądanych zachowań