metafizyki (logiki) Hegla, jak jego historiozofii. Stanowi ona kryterium oceny stopnia zaawansowania danego społeczeństwa w dziejowym rozwoju. Mimo centralnego miejsca, jakie pojęcie wolności zajmuje w jego filozofii, a zwłaszcza w Fenomenologii ducha, nie znajdujemy tam wszechstronnych i wyczerpujących analiz ani doświadczenia, ani pojęcia wolności. Niemniej to, co znajdujemy, jest głębokie, intrygujące, zmuszające do myślenia.<br>Zajmę się tutaj tylko małym wycinkiem Fenomenologii ducha. Jesteśmy na etapie, gdy duch osiągnął już w swym rozwoju stopień samowiedzy, i wolność, jaką urzeczywistnił, jest właśnie wolnością samowiedzy. Ewolucja, pozostając wciąż na poziomie samowiedzy, dochodzi w pewnym momencie do punktu, w którym przejawia się jako stoicyzm. Wraz