społecznego jest równoznaczne ze śmiercią. Śmierć społeczna równa się śmierci biologicznej. W ten sposób rodzi się lęk społeczny i on prawdopodobnie wpływa na internalizację zwierciadła społecznego. System nagród i kar działający w otoczeniu społecznym zostaje przyswojony. Człowiek sam siebie i karze, i nagradza. Jest dla siebie sędzią, a nieraz i katem. W ten sposób rozwija się najważniejsza część autoportretu, bo dotycząca najbardziej skomplikowanych relacji ze światem otaczającym - relacji objętych porządkiem moralnym.<br>Ten najwyższy układ samokontrolujący człowieka składa się jakby z dwóch części: starej i nowej. Stara tworzy się już w dzieciństwie i - jak wszystkie struktury czynnościowe dawne, zautomatyzowane na skutek ciągłego