każdemu możliwość wszechstronnej samorealizacji. W tym zaś sensie również na Zachodzie nie było wolności. A jednak, mimo wszystko, wolność liberalna, zaczynająca się od wolności sumienia i słowa, jest wolnością najbardziej podstawową, wartościową i niezastąpioną nawet wtedy, gdy nie towarzyszy jej moralna harmonia i materialny dobrobyt. Wreszcie, głównym rezultatem głasnosti był krach wszystkich pocieszeń i usprawiedliwień, wszystkich iluzji na temat sensu cierpień, które naród rosyjski zadał innym narodom i (przede wszystkim) samemu sobie. Dlatego właśnie tak wielu ludzi postrzegało głasnost' jako brutalne odarcie ze złudzeń, a nie powiększenie wolności. Gorbaczow mylił się sądząc, że ujawnienie prawdy o przeszłości kraju pomoże w mobilizacji