równoprawnie traktując swych obywateli. Tertio, winna ona umacniać podmiotowość społeczeństwa, a więc jego jak najszersze i najbardziej różnorodne formy samoorganizowania. Z tego względu Papież, nie przekreślając samej zasady interwencji państwa, krytykuje wyraźnie "państwo opiekuńcze", które osłabia inicjatywę i odpowiedzialność ludzi, a rozbudowuje swoje agendy i poszerza swoje kompetencje, co gorsza, marnotrawiąc zarazem wypracowane przez obywateli środki oraz wprowadzając logikę biurokracji i depersonalizując międzyludzkie relacje.<br>Czy jeśli państwo dokonuje działań niezgodnych z sumieniem chrześcijanina, jeśli wykorzystuje do tego celu pieniądze uzyskane z jego podatków, to czy chrześcijanin ma prawo wypowiedzieć posłuszeństwo państwu? W jaki sposób i pod jakimi warunkami?<br>Każdy może, a