w tym celu, by na mapie Europy ustalić nowe strefy wpływów, wnieść poprawki do poplątanej sieci granic pomiędzy księstwami. I oczywiście to wszystko dzisiaj, z perspektywy czasu nie ma żadnego znaczenia. Nowe wojny, nowe rozgrywki polityczne bez reszty już zatarły ustalenia pokoju westfalskiego. A skutków myślenia Kartezjusza do dziś przecenić niepodobna. W zimie, po koronacji cesarza Ferdynanda, nie obdarzył on ludzkości żadnym konkretnym osiągnięciem: nie wynalazł prochu, nie odkrył Ameryki, nie zbudował teleskopu. Myślał. Myślał o myśleniu. Wytyczał reguły myślenia. Opracowywał metodę. I w ten sposób, sam jeszcze wtedy o tym nie wiedząc, przestawił zwrotnicę: historia ludzkich osiągnięć potoczyła się nowym