na totalne zbawienie wszystkiego i na ostateczne pogodzenie wszystkich energii działających w świecie. Wiara w zbawienie uniwersalne była co prawda żywa również w chrześcijaństwie [gwoli ścisłości, bo teologia katolicka jest precyzyjna: Kościół odrzucił wiarę w nieuchronność powszechnego zbawienia, nie odrzucił jednak wiary w możliwość powszechnego zbawienia - MZ]. Tradycja ta nie obumarła nigdy. Jest nadal z nami, a diabeł jest w niej nieobecny. Niesie ona ze sobą złudzenia i oszukańcze nadzieje, które mogą tylko zagrzewać serce diabła"&lt;/&gt;.<br>Nawet na poziomie filozofii kultury diabeł ma sens uniwersalny, niehistoryczny i autonomiczny. Ale trzeba powiedzieć i więcej: zło jest realne i jest demoniczne.<br>Jak rozpoznać