wnika w pozornie zimno-obiektywne teksty Spinozy poświęcone zwalczaniu idei wolnej woli człowieka, natrafia się na ich ukrytą nastrojowość, nastrojowość pogardy i obrzydzenia odnośnie do pomyłek skrajnego indywidualizmu. Spinoza nie pomija żadnej okazji do demaskowania tej pomyłki. Własną koncepcję chwali nie tylko jako prawdziwą, lecz także pożyteczną: &lt;q&gt;"... ona uczy nas oczekiwać i znosić ze spokojem ducha podwójne oblicze losu, albowiem wszystko wynika z wiecznego postanowienia Boga z tą samą koniecznością, z jaką wynika z istoty trójkąta, że trzy jego kąty są równe dwom prostym"&lt;/&gt;.<br>Ale oto pojawia się paradoks. Spinoza nie może obejść się bez pojęcia wolności, a gdy po to