charakterystyczne stosunki wewnątrzustrojowe Polski wieku XVI, przede wszystkim rozwój parlamentaryzmu, sprzyjały roztrząsaniom na temat interesów Pospolitej Rzeczy.<br>Publicystyka w okresie renesansu jest wielogatunkowa. Troska obywatelska może przybrać i przybiera formę dramatu, kazania, biografii pochwalnej, sielanki, pieśni, fraszki, elegii... W tej sytuacji nasuwa się pytanie, czy istnieje specyficzna odmiana gatunkowa publicystyki, odmiana, która, w odróżnieniu od innych gatunków przygodnie podejmujących funkcje kształtowania opinii, byłaby z natury swej i tradycji powołana do bezpośredniego angażowania sztuki słowa w aktualności życia społecznego. Otóż w epoce renesansu czy szerzej: w epokach poprzedzających narodziny dziennikarstwa właściwą publicystyce odmianą gatunkową była mowa.<br>Mowa jest gatunkiem w skrupulatny i