obozie, zajęły trzy tablice: w języku hebrajskim, rosyjskim i polskim. I dopiero w tym kontekście można zrozumieć ową aluzję do mocarstwa ograniczającego polską suwerenność. Z paru bowiem względów, zwłaszcza z powodu skupienia się na własnym bólu oraz poczucia historycznej krzywdy po II wojnie światowej, brakowało często wśród Polaków wrażliwości na ogrom cierpienia, jakie poniósł w czasie wojny naród rosyjski i - szerzej - narody Związku Radzieckiego. Papież zdaje się więc mówić do Rosjan, tak w imieniu Kościoła, jak i polskiego narodu: pamiętamy o waszej ofierze i tym bardziej jesteśmy gotowi do pojednania. Ale to pojednanie nie może dokonać się w atmosferze wszechobecnego fałszu