w aparacie władzy szła anty- żydowska krucjata, której kulminacją był pogrom kielecki. Przed nim na "wyzwolonych od nazizmu ziemiach polskich" zamordowano z rasistowskich pobudek ponad 300 Żydów. Na początku 1946 r. niekomunistyczni intelektualiści uznali, że trzeba powołać Ligę do Walki z Rasizmem (jej współzałożycielem był Władysław Bartoszewski). W dokumencie programowym pada stwierdzenie, że "antysemityzm rzuca cień na Polskę wobec świata". Katalizatorem polskiej "rewolucji październikowej" w 1956 r. był podział w PZPR na "chamów" i "Żydów". Trzy lata później Tadeusz Mazowiecki wygłosił na odczycie w KIK, że "antysemityzm konsekwentny i wojujący zawsze był dziełem małej garstki fanatyków, ale jego szansę określał stan